Page 99 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

tiếp thu những tiến bộ của văn hóa phương Tây. quyền thuộc địa, anh đã trở thành nhà hoạt động
Sau khi tốt nghiệp tiểu học, tháng 6-1920, Phan cách mạng chuyên nghiệp trong tổ chức Tân Việt,
Đăng Lưu thi vào Trường Quốc học Huế. Nhận được bầu làm Ủy viên Thường vụ của tổ chức này
thức rõ nghĩa vụ của người trí thức và nuôi hoài (7-1928).
bão giúp dân, giúp nước, mới học hết năm thứ Cuối tháng 9-1928, Phan Đăng Lưu được Tổng
nhất, vào cuối tháng 7-1921, Phan Đăng Lưu nộp bộ Tân Việt Cách mạng Đảng (tên mới của Hội
đơn thi vào Trường Nông nghiệp thực hành Tuyên Phục Việt) cử sang Quảng Châu, Trung Quốc tìm
Quang. Tháng 4-1923, tốt nghiệp trường này, do cách hợp nhất Tân Việt với Hội Việt Nam Cách
cha mẹ xếp đặt từ trước, Phan Đăng Lưu về quê mạng Thanh niên. Chuyến đi không thành công do
lập gia đình. không gặp được người của Thanh niên. Ngày 7-5-
Ngày 2-6-1923, Thống sứ Bắc Kỳ ký quyết 1929, Phan Đăng Lưu xuống tàu về nước, báo cáo
định nhận Phan Đăng Lưu vào làm công chức rõ với tổ chức về tình hình của chuyến đi và tiếp
tập sự ở Sở Canh nông Bắc Kỳ, tại Trạm Nghiên tục đề đạt ý kiến với Tổng bộ Tân Việt kiên trì vận
cứu tơ tằm Thanh Ba, Phú Thọ. Để thực hiện động hợp nhất với Thanh niên theo hướng tiến tới
hoài bão lớn lao, anh chuyển sang nghiên cứu các thành lập Đảng Cộng sản.
môn khoa học chính trị - xã hội và xin chuyển về Thực hiện chủ trương của Tổng bộ Tân Việt,
Diễn Châu rồi về Vinh - trung tâm chính trị, giữa tháng 9-1929, Phan Đăng Lưu bí mật đi Hải
kinh tế, văn hóa của Trung Kỳ. Tại đây, Phan Phòng để sang Quảng Châu bàn việc hợp nhất,
Đăng Lưu có điều kiện thuận lợi tham gia các nhưng do có kẻ phản bội chỉ điểm, đồng chí bị mật
hoạt động của Hội Phục Việt, một tổ chức cách thám bắt đưa về giam ở Nhà lao Vinh. Tại đây, kẻ
mạng vừa được thành lập ở Trung Kỳ. Được đọc thù đã dùng mọi thủ đoạn dụ dỗ, mua chuộc, tra
và nghiên cứu nhiều sách, báo của lãnh tụ tấn tàn độc, nhưng không khuất phục được ý chí
Nguyễn Ái Quốc và của chủ nghĩa Mác - Lênin cách mạng của đồng chí. Ngày 21-11-1929, tòa
giúp anh sáng tỏ con đường đấu tranh giải phóng Nam án Nghệ An đã kết án Phan Đăng Lưu ba
dân tộc. Do tích cực hoạt động yêu nước, chống năm tù khổ sai đày đi Buôn Ma Thuột, một trong
bọn chủ sự Pháp, nên năm 1927, anh bị chính những “địa ngục trần gian” lúc bấy giờ. Tại đây,
quyền thực dân sa thải. đồng chí được Chi bộ nhà tù kết nạp vào Đảng
Về quê, Phan Đăng Lưu tiếp tục hoạt động, Cộng sản Việt Nam và tham gia Ban lãnh đạo
xây dựng tổ chức. Từ một công chức của chính nhà tù.

95 96