Page 160 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

N¨m 1893, gia ®×nh bµ chÞu mét tæn thÊt lín; khãa sau. §Ó gióp chång tiÕp tôc ®i theo con
®ã lµ sù qua ®êi cña cô Hoµng §−êng. Tõ ®©y, ®−êng cö nghiÖp, bµ ®· quyÕt ®Þnh göi l¹i ruéng
g¸nh nÆng c«ng viÖc gia ®×nh cµng dån xuèng ®«i v−ên, nhµ cöa vµ bÐ NguyÔn ThÞ Thanh míi lªn
vai Hoµng ThÞ Loan. 11 tuæi cho mÑ, råi ®−a hai con trai, anh lªn 7,
NguyÖn väng tha thiÕt nhÊt lóc sinh thêi cña em lªn 5 tuæi, men theo ®−êng thiªn lý ®i bé vµo
cô Hoµng §−êng lµ ®−îc thÊy con rÓ nhËn tÊm c− tró t¹i HuÕ. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh cã thÓ nãi
b»ng cö nh©n, tiÕn sÜ. Cµng th−¬ng cha, Hoµng lµ rÊt t¸o b¹o cña ng−êi phô n÷ cã nghÞ lùc phi
ThÞ Loan cµng cè søc lµm lông vµ ®éng viªn, khÝch th−êng, cã ®øc hy sinh cao c¶ vµ t×nh th−¬ng yªu
lÖ chång häc hµnh tÊn tíi. v« bê bÕn ®èi víi chång con. Bµ ch−a thÓ h×nh
N¨m 1894, «ng NguyÔn Sinh S¾c thi ®ç cö dung ®−îc gia ®×nh m×nh sÏ sèng nh− thÕ nµo ë
nh©n t¹i tr−êng thi h−¬ng NghÖ An. Theo phong n¬i ®Êt kh¸ch quª ng−êi, n¬i kinh thµnh xa l¹,
tôc thêi bÊy giê, khi chång ®· ®ç cö nh©n th× vî sinh ho¹t ®¾t ®á, g¹o quÕ, cñi ch©u, víi bèn
®−îc gäi lµ “Bµ Cö”. Song, ®èi víi Hoµng ThÞ miÖng ¨n céng víi nhiÒu phÝ tæn häc hµnh cña
Loan, khi nghe c¸ch x−ng h« nh− vËy, bµ c¶m chång. Nh−ng, cø nghÜ ®Õn kú väng cña cha tr−íc
thÊy ng−îng. Tõ sau khi chång thi ®ç, nÕp sinh lóc l©m chung, còng nh− −íc ao kh¾c kho¶i cña
ho¹t h»ng ngµy cña bµ vÉn nh− tr−íc. Bµ vÉn mÑ, cña chång, bµ ®· dòng c¶m kh¾c phôc vµ
cïng c¸c b¹n g¸i gióp ®ì nhau trong c«ng viÖc v−ît qua mäi khã kh¨n, trë ng¹i.
®ång ¸ng, th−êng chuyÖn trß r«m r¶ bªn Êm n−íc Cuéc “trÈy kinh” ®»ng ®½ng nöa th¸ng trêi cña
chÌ xanh hoÆc cïng nhau ®i h¸t ph−êng v¶i. hai vî chång kÌm theo hai con nhá víi nh÷ng ®«i
Bµ con ë lµng Hoµng Trï sèng cïng thêi ®· kÓ ch©n “cuèc bé” trªn nh÷ng chÆng ®−êng ®åi nói
l¹i r»ng: h«m chång thi ®ç cö nh©n vÒ lµng, bµ trËp trïng hoÆc nh÷ng tr¶ng c¸t dµi nãng báng
®ang c¾m cói lµm viÖc ngoµi ®ång; ng−êi nhµ ra næi bËt lªn h×nh ¶nh ng−êi phô n÷ xø NghÖ kiªn
gäi vÒ, tuy qu¸ mõng ®Õn ch¶y n−íc m¾t, nh−ng tr× gan gãc tuyÖt vêi.
bµ vÉn kh«ng chÞu bá dë c«ng viÖc. Cã ng−êi tr¸ch Cuéc sèng ë kinh thµnh HuÕ rÊt xa l¹ víi bµ
bµ thê ¬ víi mét viÖc träng ®¹i, bµ ®· nãi vui: “¤ng Hoµng ThÞ Loan; song nhê cã ®øc tÝnh cÇn kiÖm,

nghÌ «ng cèng còng sèng vÒ ¨n”. ch©n thËt, cëi më nªn gia ®×nh bµ ®· ®−îc bµ con
N¨m 1895, «ng NguyÔn Sinh S¾c ®i dù thi héi c« b¸c quanh vïng quý mÕn. Phô cÊp cña Tr−êng
lÇn ®Çu ë kinh ®« HuÕ nh−ng kh«ng ®ç; «ng xin Quèc Tö Gi¸m cho «ng S¾c vµ nguån thu nhËp vÒ
vµo häc Tr−êng Quèc Tö Gi¸m, chuÈn bÞ dù thi nghÒ dÖt v¶i cña bµ Loan kh«ng ®ñ trang tr¶i,

157 158