Page 31 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 31
Giữa lúc cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất cư của Đảng Xã hội Pháp giúp đỡ. Trong khi
diễn ra ác liệt, tình hình Đông Dương đang có chờ các đồng chí tìm cho giấy tờ quân dịch hợp
những biến động, vào khoảng cuối năm 1917, pháp, anh phải sống ẩn náu, hạn chế đi lại để
Nguyễn Tất Thành từ Anh trở lại Pháp để có tránh sự kiểm tra của cảnh sát. Cuộc sống của
điều kiện trực tiếp hoạt động trong phong trào anh lúc đó gặp rất nhiều khó khăn. Vừa hoạt
Việt kiều và phong trào công nhân Pháp. động chính trị, vừa phải kiếm sống một cách
Trở lại Pháp, đến Thủ đô Pari, lúc đầu chật vật, khi thì làm thuê cho một hiệu ảnh,
Nguyễn Tất Thành ở phố Sarôn (Charonne) khi thì vẽ thuê cho một xưởng đồ cổ mỹ nghệ
trong một thời gian ngắn; từ ngày 7 đến 11-6- Trung Hoa, nhưng anh vẫn kiên trì, hăng say
1919 ở nhà số 10, phố Xtốckhôm (Stokholm); học tập và hoạt động. Anh thường xuyên gặp gỡ
ngày 12-6-1919, chuyển đến ở nhà số 56 phố với những người Việt Nam ở Pháp, có tư tưởng
Mơxiên lơ Pơranhxơ (Monsieur le Prince); và khuynh hướng tiến bộ như Phan Châu
tháng 7-1919, ở nhà số 6, phố Vila đê Gôbơlanh Trinh, Phan Văn Trường. Nguyễn Ái Quốc từng
(Villa des Gobelins), quận 13; ngày 14-7-1921, bước tham gia vào cuộc đấu tranh của phong
chuyển đến ở nhà số 12, phố Buyô. Trong trào công nhân và lao động Pháp.
tháng 7-1921, Nguyễn Tất Thành chuyển đến Khoảng đầu năm 1919, Nguyễn Tất Thành
nhà số 9, ngõ Côngpoanh (Compoint), quận 17, gia nhập Đảng Xã hội Pháp. Khi được hỏi vì sao
một trong những khu lao động nghèo nhất của vào Đảng, anh trả lời: Vì đây là tổ chức duy
Thủ đô nước Pháp. Ngày 14-3-1923, anh đến ở nhất theo đuổi lý tưởng cao quý của Đại cách
nhà số 3, phố Mácsê đê Patơriácsơ (Marché mạng Pháp: “Tự do, Bình đẳng, Bác ái”.
des Patriaches). Năm 1918, Chiến tranh thế giới thứ nhất
Thời gian đầu khi tới Pari, chưa có giấy tờ kết thúc. Ngày 18-6-1919, đại biểu các nước đế
hợp pháp, Nguyễn Tất Thành được các đồng chí quốc tham gia chiến tranh họp Hội nghị ở
trong Ban đón tiếp những người lao động nhập Vécxây (Versailles) (Pháp). Hội nghị này còn
29 30
