Page 731 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

§¹O Lý Vâ V¡N KIÖT

∗
TS. Ph¹m Ngäc Tr©m

§¹o lý ViÖt Nam lμ nh÷ng lËp luËn, ph−¬ng thøc, c¸ch
thøc, c¸ch sèng... cña ng−êi ViÖt Nam ®−îc hun ®óc tõ hμng

ngμn n¨m trong lÞch sö. Nãi mét c¸ch ng¾n gän, ®¹o lμ con
®−êng, c¸ch thøc, ph−¬ng ph¸p, nh−: ®¹o lμm cha, ®¹o lμm

con, ®¹o lμm chång, ®¹o lμm vî, ®¹o lμm ng−êi... Lý lμ lËp
luËn, lý lÏ, lý thuyÕt. §¹o lý trªn nhiÒu gãc ®é cã thÓ hiÓu
t−¬ng ®ång víi tõ triÕt lý. Hå ChÝ Minh ®· tõng dïng mét tõ
“®¹o” rÊt hay lμ “®¹o” lμm c¸ch m¹ng, hay “§−êng c¸ch mÖnh”.

Cßn nhμ v¨n Lç TÊn ë Trung Quèc th× nãi h×nh t−îng h¬n:
trªn tr¸i ®Êt nμy ngμy x−a lμm g× cã ®−êng, con ng−êi ®i riÕt
råi thμnh ®−êng. Thùc ra vÊn ®Ò “®¹o” hay “®−êng” ®· ®−îc

nh©n lo¹i bμn th¶o nhiÒu råi. Tõ thÕ kû VI tr−íc C«ng nguyªn,
1
L·o Tö lËp luËn kh¸ chÆt chÏ vÒ “®¹o”, ®−îc hiÓu lμ nh÷ng
quy luËt mu«n ®êi cña tù nhiªn: “§¹o kh¶ ®¹o phi th−êng ®¹o.

Danh kh¶ danh phi th−êng danh” (nghÜa lμ: Ng−êi thuËn theo

___________

∗ Khoa LÞch sö, Tr−êng §¹i häc Khoa häc X· héi vμ Nh©n v¨n, §¹i
häc Quèc gia Thμnh phè Hå ChÝ Minh.
1. L·o Tö sinh kho¶ng n¨m 604 tr−íc C«ng nguyªn.

729