Page 447 - 8935211114210

cho nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt, phª ph¸n gay g¾t vµo nh÷ng ®Ò ¸n
®Êu tranh ngo¹i giao cña chóng t«i tr×nh lªn nh­ng ch­a ®¹t
yªu cÇu. NhiÒu lóc t«i ngåi nghe mµ to¸t c¶ må h«i, nh­ng vÒ c¬
quan b×nh tÜnh suy ngÉm kü míi thÊy nhiÒu ®iÒu ®­îc soi s¸ng.
§Çu n¨m 1990, thËt lµ mét tæn thÊt to lín khi «ng èm nÆng,

chóng t«i kh«ng xin ®­îc ý kiÕn chØ ®¹o cña «ng vÒ c«ng t¸c
ngo¹i giao, nhÊt lµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn Campuchia
®ang ®i vµo giai ®o¹n cuèi cña gi¶i ph¸p.
Ngµy 13-10-1990, «ng ra ®i vÜnh viÔn. Ngµnh ngo¹i giao
mÊt ®i mét ng­êi thÇy, mét ng­êi anh, mét nhµ l·nh ®¹o. Nh÷ng
n¨m tiÕp theo, chóng ta ®i nh÷ng b­íc lín trong quan hÖ quèc
tÕ, b×nh th­êng hãa quan hÖ víi Trung Quèc, víi Mü, gia nhËp
ASEAN, APEC vµ c¸c mèi quan hÖ kh¸c. V¾ng «ng Thä ë tÇm
l·nh ®¹o cao, chóng t«i c¶m thÊy thiÖt thßi. Kh«ng ®­îc tiÕp
nhËn sù chØ b¶o vµ chØ ®¹o cña «ng, nhÊt lµ kh«ng ®­îc nghe

«ng ph©n tÝch, lý gi¶i sù viÖc ®Ó tr¸nh ®­îc nh÷ng m­u mÑo, ý
®å cña ng­êi kh¸c mµ tÇm suy nghÜ cña chóng t«i ch­a víi tíi.
Cã nh÷ng bµi häc sau nµy lµm t«i suy nghÜ - gi¸ nh­ «ng Thä
cßn sèng th× chóng ta tr¸nh ®­îc.
Vµo nh÷ng ngµy cuèi cña cuéc ®êi, «ng chèng chäi víi c¨n
bÖnh hiÓm nghÌo. Bé Ngo¹i giao lóc ®ã t×m ®­îc chiÕc m¸y tõ

cña Ên §é ch÷a trÞ cho c¨n bÖnh ®ã. Anh NguyÔn C¬ Th¹ch b¶o
t«i cÇm chiÕc m¸y ®ã sang nhµ «ng ®Ó h­íng dÉn cho b¸c sÜ ®iÒu
trÞ. N»m trªn gi­êng bÖnh, «ng ch×a tay ra n¾m tay t«i vµ nãi:
"Niªn ®Êy µ". Ýt lÇn t«i ®­îc trùc tiÕp lµm viÖc riªng víi «ng,
nh­ng «ng vÉn nhí tªn. V× bÖnh t×nh lóc qu¸ nÆng nªn kh«ng
thÓ cøu ch÷a ®­îc n÷a. Chóng t«i v« cïng xãt xa vµ th­¬ng tiÕc
mét tµi n¨ng nh­ «ng.
Nh÷ng g× «ng cèng hiÕn cho nÒn ngo¹i giao ViÖt Nam lµ

nh÷ng bµi häc v« cïng quý gi¸ cho c¸c thÕ hÖ ngo¹i giao hiÖn t¹i
vµ t­¬ng lai. Häc tÊm g­¬ng s¸ng cña «ng, t«i nghÜ c¸c nhµ ngo¹i
giao cÇn ph¶i:
- Suèt ®êi phôc vô cho lîi Ých cña ®Êt n­íc, cña nh©n d©n;
- B¶n lÜnh v÷ng vµng, kiªn c­êng bÊt khuÊt trong ®Êu

445