Page 478 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

dự bị ở Sài Gòn lên thay. Chúng tôi đi dạo quanh các phố, thể đầu tiên. Việc này cũng do phía Pháp tự ý định ra. Lẽ
vào thăm một ngôi chùa cổ, rồi ra bờ sông Mê Công. Dòng tất nhiên, chúng ta không thể tán thành.
sông rộng, đỏ quánh phù sa chia đôi hai nước Lào, Thái Để đáp lại, chúng ta cử đồng chí thư ký của phái đoàn
Lan, ở cả đôi bờ đều là những dải đất bằng phẳng. Việt sang báo với phía Pháp là trưởng đoàn đại biểu Việt Nam
kiều trong thành phố nghe tin phái đoàn Chính phủ qua, đề nghị gặp Đácgiăngliơ để thương lượng về những vấn đề
kéo đến thăm rất đông. Những cuộc gặp gỡ không chờ đợi, do phía Pháp vừa nêu ra.
rất cảm động. 10 giờ, phái đoàn Pháp đã có đủ mặt tại dinh thự của
Ngày hôm sau, máy bay bay tiếp đến Đà Lạt. Xuống Đácgiăngliơ. Phóng viên các báo cũng kéo tới đông. Tất cả
sân bay, thấy thời tiết khác hẳn. Khi chúng tôi ở Pắc Xế, cứ ngồi đó đợi ta đến 11 giờ trưa. Đoàn ta kiên quyết bác
trời nóng bức. Không khí ở đây thì mát lạnh như một ngày bỏ cuộc gặp mặt trịch thượng của viên đô đốc. Không khí
cuối thu. Đà Lạt là một nơi nghỉ mát, một thành phố du trở nên căng thẳng.
lịch dành cho người Pháp và người Việt Nam thuộc giới gọi Phía Pháp thấy khó xử, bèn nghĩ ra một cách giải
là “thượng lưu”. Khắp nơi đều thấy những biệt thự lớn, quyết cho đỡ bẽ mặt là mời đoàn ta tới dự một bữa tiệc.
nhỏ, những khách sạn, những con đường để dạo chơi ngắm Thế là cuộc gặp gỡ đầu tiên của hai phái đoàn và ông cao
cảnh. Chung quanh thành phố là những đồi thông nối ủy diễn ra quanh bàn ăn. Đácgiăngliơ hết cơ hội lấy danh
tiếp. Một thành phố xinh đẹp. nghĩa cao ủy để khai mạc hội nghị.
Đoàn ta ở khách sạn Lang Biang. Khách sạn này trông Tôi gặp Đácgiăngliơ lần đầu. Ông thầy tu phá giới này
ra một cái hồ đẹp, yên tĩnh, có những hàng cây bao quanh. có cặp mắt nhỏ sắc sảo, tinh ranh nằm dưới vầng trán đầy
Bên kia hồ là núi. nếp nhăn, và đôi môi mỏng dính. Ngồi với y một lát đã
Ngày 18-4, hồi 9 giờ sáng, phía Pháp cử người tới báo thấy ngay y là một con người từng trải và xảo quyệt, tự
với ta: 10 giờ 15 phút, Đácgiăngliơ sẽ gặp các trưởng đoàn phụ và nhỏ nhen. Một con người như vậy chỉ có thể là con
của hai phía tại dinh thự của y, sau đó viên cao ủy sẽ gặp người của dĩ vãng, của chính sách thực dân.
cả hai đoàn để giới thiệu phái đoàn Pháp và trưởng đoàn Đácgiăngliơ tự khoe là đã biết nhiều về chúng tôi. Y
mới được chỉ định là Mác Ăngđrê. Việc này phía Pháp hỏi thăm tôi về gia đình, về những năm hoạt động bí
không hề bàn bạc trước với ta. Viên đô đốc đã chơi lối trịch mật, về thời kỳ Nhật khủng bố và hẹn sẽ còn gặp để nói
thượng. Y muốn lấy danh nghĩa cao ủy Pháp để tiếp hai chuyện nhiều. Y rủ tôi chủ nhật tới sẽ cùng đi trèo núi.
đoàn đại biểu trong một dinh thự của Liên bang Đông Hai bên cũng đề cập đến tương lai cuộc bang giao Việt -
Dương. Người Pháp còn nói thêm, sau khi các đoàn đại Pháp. Tôi nói: “Thế nào cũng còn gặp nhiều khó khăn
biểu gặp nhau thì cao ủy sẽ khai mạc ngay phiên họp toàn nhưng đó là những khó khăn để mà vượt qua. Chúng ta

475 476