Page 594 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

phương sách thi hành cần thiết và sắp đặt việc tổ chức việc đã rồi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi cho Chính phủ
1
quan thuế Đông Dương…” . Biđôn lời phản kháng ngày 11-11. Nhận được bản thông
Điều khoản này lập tức bị nhà cầm quyền Pháp ở Sài điệp này, Moóclie chuyển về Sài Gòn. Nhưng nó đã bị giữ
Gòn xuyên tạc. Chúng tuyên bố là nước Việt Nam đã thừa lại ở Sài Gòn một thời gian. Lời phản kháng của Chính
nhận tính chất liên bang của những vấn đề thuế quan. Ủy phủ ta chỉ được chuyển về Pháp vào ngày 26-11. Sự
chậm trễ này không phải là vô tình. Cuộc gây hấn ở Hải
ban dung hợp sẽ chỉ có nhiệm vụ ấn định những thể thức
Phòng đã xảy ra sáu ngày trước đó.
kiểm soát việc trao đổi và phân tích các khoản thuế thu
Sự việc bắt đầu từ một cuộc va chạm nhỏ.
được. Ngày 14-10, một tháng sau khi bản tạm ước được ký
Sáng 20-11, một chiếc canô của người Trung Hoa có giấy
kết, bọn Pháp ở Sài Gòn lại cho ra một bản thông tri nhắc
phép của Sở thuế quan Việt Nam, chở xăng vào bến Cửa
lại quyết định ngày 10-9 của viên cao ủy về thuế quan sẽ
Cấm Hải Phòng. Quân Pháp kéo xuống canô lục soát, giữ
có hiệu lực từ ngày 15-10. Bất chấp các điều khoản của
canô lại, tuyên bố tịch thu số xăng trong đó, lấy cớ là
bản tạm ước, phía Pháp tự ý đơn phương quy định nhiều
hàng lậu thuế. Hành động này vi phạm chủ quyền của
thứ hàng của ta như: than, quặng, xi măng, kim khí, gỗ,
ta. Nhân viên công an trật tự của ta tới can thiệp. Như
ngũ cốc, muối, giấy, v.v. nếu đem xuất cảng đều phải được
chỉ chờ có một cơ hội, quân Pháp nổ súng. Một đồng chí
phép của chúng. Việc làm của chúng hết sức thô bạo. Hồi công an hy sinh. Các chiến sĩ tự vệ của ta ở gần đó bắn
đó Bác chưa về, cụ Huỳnh nhân danh quyền Chủ tịch đã trả. Cuộc xung đột bắt đầu.
gửi cho Pháp một lời kháng nghị kịch liệt. Trong cuộc gặp 11 giờ trưa, một đơn vị xe bọc thép của quân đội Pháp

tại vịnh Cam Ranh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao đổi với tiến đánh vào khu vực nhà ga. Địa điểm này cách xa nơi
Đácgiăngliơ về vấn đề thuế quan. Người cho rằng chuyện có chuyện rắc rối về thuế quan buổi sớm. Quân Pháp gặp
này có thể giải quyết với những ủy ban dung hợp đã đề ra sức kháng cự của các lực lượng tự vệ. Tiếng súng bắt đầu
trong tạm ước. Người thấy cần họp ngay các ủy ban này nổ ra khắp thành phố.
tại Hà Nội. Đácgiăngliơ đòi họp ở Đà Lạt để kéo chuyện Những vụ xô xát giữa quân đội Pháp và các lực lượng
này vào khuôn khổ các vấn đề liên bang. Cuối cùng, tự vệ ta không phải mới xảy ra lần đầu ở Hải Phòng. Mọi
Đácgiăngliơ phải đồng ý sẽ họp ở Hà Nội. Nhưng từ đó, các lần, Ty liên kiểm Việt - Pháp đều dàn xếp được một cách
ủy ban này chưa họp được lần nào. ổn thỏa. Nhưng lần này, khi nhân viên liên kiểm tới, viên
đại tá Đépbơ, chỉ huy quân đội Pháp ở Hải Phòng, tỏ một
Biết bọn phản động ở Sài Gòn mưu toan gây ra một
thái độ rất ngang ngược. Y đòi ta phải thả hết những lính
__________
Pháp bị bắt, đòi triệt bỏ các trạm công an và phá hết
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr. 589.
591 592