Page 125 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

nhaø vaên Phuøng Quaùn ñaõ tieåu thuyeát hoùa thaønh Nhöng ñoaøn cöïu tuø chính trò laïi quan taâm ñeán
taùc phaåm “Vöôït Coân Ñaûo”. moät chuyeän khaùc, raèng ngaøy chò Saùu hy sinh

Nhieàu nhaân chöùng lòch söû trong ñoaøn tuø khoâng ñuùng nhö ngaøy ghi treân bia moä. Taám
chính trò cuûa thaønh phoá Haûi Phoøng ñaõ khaúng bia tröôùc moä mang haøng chöõ: “Voõ Thò Saùu töùc
ñònh laø ngaøy hy sinh cuûa Voõ Thò Saùu ghi treân Nguyeãn Thò Saùu, sinh naêm 1933 taïi Baø Ròa,
bia moä laø khoâng chính xaùc. Chuyeán ñi thaêm maát ngaøy 23-12-1952”.
Coân Ñaûo laàn ñaàu ñaõ môû cho toâi moät haønh trình Nhöõng ngöôøi tuø chính trò ngoài döôùi goác döông

môùi, ñi tìm moät lôøi giaûi ñaùp: chò Voõ Thò Saùu hy ñeàu coù maët taïi Coân Ñaûo trong naêm 1952 ñaày
sinh ngaøy naøo? bieán ñoäng. Hoï khoâng theå naøo queân ñöôïc caùi ngaøy
ñau thöông aáy.
1. Söï hoaøi nghi cuûa caùc nhaân chöùng Naêm 1952, Coân Ñaûo coù 548 tuø binh vaø 1.739
lòch söû
tuø aùn, phaàn ñoâng laø aùn chính trò . Khi ñoù, tuø
1
Ñoaøn cöïu tuø chính trò döøng laïi khaù laâu taïi nhaân ñaõ coù toå chöùc Ñaûng (Ñaûo uûy) bí maät vaø toå
Khu B Nghóa trang Haøng Döông, nôi coù phaàn chöùc coâng khai mang teân Lieân ñoaøn Tuø nhaân
moä chò Voõ Thò Saùu vaø nhieàu chieán só caùch maïng khaùng chieán Coân Ñaûo. Bieát tin ñòch ñöa Voõ Thò
ñaõ hy sinh trong giai ñoaïn khaùng chieán choáng Saùu ra Coân Ñaûo haønh hình, Ñaûo uûy vaø Lieân
Phaùp. Sau khi thaép nhang, töôûng nieäm, caùc cöïu ñoaøn Tuø nhaân khaùng chieán ñaõ chæ ñaïo tuø chính
tuø chia nhau ñi thaép nhang cho phaàn moä ñoàng trò ôû taát caû caùc traïi giam phaûn ñoái cuoäc haønh
ñoäi trong Khu B. hình Voõ Thò Saùu. Kíp tuø nhaân laøm boài beáp nhaän

Moät toáp cöïu tuø nhaân ngoài döôùi goác döông giaø ñöôïc chæ thò lieân heä vôùi Voõ Thò Saùu, ñoäng vieân
2
ñaõ cuït ngoïn beân ngoâi moä Voõ Thò Saùu, chæ coøn chò giöõ vöõng khí tieát khi ra phaùp tröôøng , ñoàng
laïi moät caønh xanh toát vöôn veà höôùng Baéc. Coâ thôøi naém roõ tieåu söû cuûa chò ñeå toá caùo haønh vi

thuyeát minh say söa keå nhöõng truyeàn thuyeát veà gieát ngöôøi phi phaùp cuûa giaëc (luaät phaùp nöôùc
Voõ Thò Saùu, veà caây döông, veà moät nhaùnh caây Phaùp khoâng aùp duïng aùn töû hình vôùi phuï nöõ vaø
nhö caùnh tay vöôn veà phöông Baéc, nhö taám loøng tuoåi vò thaønh nieân).
ngöôøi thieáu nöõ anh huøng luoân höôùng veà Thuû ñoâ, 1, 2. Lòch söû Nhaø tuø Coân Ñaûo 1862-1975, Nxb. Lao ñoäng,
höôùng veà Baùc Hoà. 2008, tr.370, 361.

122 123