Page 457 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

cử chỉ, giọng nói đến nội dung trình bày của người báo cáo và các ý

kiến trao đổi giúp soi tỏ nhân cách của từng người. Anh Sáu Dân
không bao giờ có sự lựa chiều đón ý, lấy lòng cấp trên, mà luôn luôn
chân thành, thẳng thắn, có chủ kiến của mình và tôn trọng quyết
định của cấp trên.
Anh Lê Duẩn đặc biệt ghi nhận cống hiến của anh Sáu Dân trong
kháng chiến chống Mỹ ở Khu 9 và ở Sài Gòn. Sau ngày giải phóng

miền Nam, anh Lê Duẩn thường nói với mấy người giúp việc thân
thiết của mình, trong đó có người đang viết những dòng này: “Sáu
Dân dám nghĩ, dám làm, có sáng kiến và nói thật, đáng tin cậy”.
Anh Phạm Văn Đồng vốn kiệm lời, chỉ đến những năm cuối thế
kỷ XX mới nói nhiều hơn những điều tâm tình và suy ngẫm, đã hai
lần nói với người đang viết những dòng này, khi đó là người giúp
việc thân thiết của mình đã mấy chục năm: “Trong các Thủ tướng
của nước ta, Bác Hồ đã kiêm chức Thủ tướng 10 năm đầu của chế độ
mới, không ai so sánh cùng Bác được. Còn lại 5 người Thủ tướng cho

đến nay, là tôi, anh Phạm Hùng, anh Đỗ Mười, anh Võ Văn Kiệt và
anh Phan Văn Khải, thì anh Võ Văn Kiệt là người làm được nhiều
nhất cho dân tộc, cho đất nước”. Đó là lời của người đã làm Thủ
tướng nước ta trong 32 năm, từ năm 1955 đến năm 1987.
Nhiều lần anh Sáu Dân nhắc lại đầy hứng khởi câu chuyện các
vị nhân sĩ, trí thức từ Sài Gòn ra chiến khu thời chống Mỹ, lần đầu

tiên được mục kích cuộc họp ở R của các cán bộ kháng chiến, rất lạ
lùng và thích thú khi thấy cuộc tranh luận sôi nổi đến ồn ào, gay
gắt, có lúc như cãi lộn, vậy mà vừa tan họp mọi người lại quây quần
quanh mấy chén trà, thân thiết chan hoà, vui nhộn và đầm ấm. Anh
Sáu Dân thường nói thêm một câu: Đó là phẩm chất thương yêu
nhau của những người cùng chí hướng vì dân, vì nước.
Hàng chục năm cuối đời, anh Sáu Dân có những câu hỏi dằn vặt
tự anh không giải đáp được, và anh luôn luôn hỏi những người mà

anh nghĩ có thể trả lời, nhưng anh chưa nhận được câu trả lời thỏa
đáng: Đại hội IV của Đảng năm 1976 quyết định đổi tên Đảng và đổi

455