Page 147 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 147
QUAN HỆ VIỆT NAM - HOA KỲ TRONG GIAI ĐOẠN... 145
1. Trước hết, tôi xin nhắc lại đôi điều về lịch sử quan hệ
Việt Nam - Hoa Kỳ
Có những sự kiện về lịch sử quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ
chưa được biết đến một cách rộng rãi. Ngài Tômát Giépphơxơn
trước khi trở thành Tổng thống thứ ba của Hoa Kỳ đã từng nỗ
lực tìm cách nhập giống lúa tốt của Việt Nam để trồng ở trang
trại Sátoen của mình tại bang Vơginia. Cách đây hơn 100 năm,
người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành - sau này là
Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong khi tìm con đường để giải phóng
cho dân tộc Việt Nam đã đến Bôxtơn - nơi khởi đầu của cuộc
cách mạng giành độc lập ở Hoa Kỳ. Trong Chiến tranh thế giới
thứ hai, Việt Nam và Hoa Kỳ đã từng là đồng minh trên mặt
trận chống phát xít; Việt Minh do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh
đạo đã cứu giúp những phi công Hoa Kỳ bị Nhật bắn rơi ở
Việt Nam và những người nước ngoài duy nhất có mặt bên
cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày Cách mạng
Tháng Tám là những người bạn Hoa Kỳ. Tuyên ngôn Độc lập
của nước Việt Nam mới năm 1945 được mở đầu bằng trích
dẫn Tuyên ngôn độc lập của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ: “Tất cả
mọi người đều sinh ra bình đẳng. Tạo hóa cho họ những
quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền
ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu
1
hạnh phúc” . Một trong những quốc gia đầu tiên mà Chủ tịch
Hồ Chí Minh mong muốn thiết lập quan hệ hữu nghị chính là
Hoa Kỳ; Người đã gửi 14 lá thư cho lãnh đạo Hoa Kỳ, trong
đó có Tổng thống Tơruman, đề nghị thiết lập quan hệ “hợp tác
toàn diện với Hoa Kỳ”. Tuy nhiên, thật đáng tiếc là có những
cơ hội lịch sử đã bị bỏ lỡ và chúng ta đã phải trải qua một giai
____________
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr.1.
