Page 34 - 9786045773079

Bên cạnh những bộ đồ Âu đúng mốt, những mũ nóng ấm của ngọn lửa đấu tranh cách mạng, là nơi
cánh chuồn, những áo thụng lam, bài ngà, màu xứ tiếp xúc, tụ tập của các sĩ phu.
sở ở đây vẫn là những tấm áo nâu đồng lầm bạc vai, Trong gian nhà khách bày biện đơn sơ, nơi Phan
phai sắc của những người dân lao động đói nghèo. Bội Châu ngồi dạy học, biết bao nhiêu buổi hẹn hò
Người Pháp thực sự đến đất này đã hơn mười đã diễn ra. Cụ Phan vào đây sau khoa thi Đinh Dậu
năm. Bên trong cái vỏ vàng son, Huế đang kiệt quệ (1897). Bài phú “Tôn hòn đá làm anh” với những
dần bởi chính sách bảo hộ của họ. Huế không đổi câu văn thần:
khác cảnh tối tăm lạc hậu. Xã hội thực dân phong Lấp biển, món nợ phải đền chưa quên cùng bác
kiến ở đây nặng nề hơn, nghiệt ngã hơn. Vá trời, chút công cần có may được gặp anh
Cậu Cung dừng lại trước một người hát dạo. Bài phú đã làm cho tiếng tăm của cụ nổi hẳn lên
Giữa những âm thanh hỗn độn của chợ búa, giọng ngay cả trong lớp quan lại cao cấp. Cụ đã tranh thủ
ông già lanh lảnh thảm thiết: được lòng người.
Từ ngày Tây lại, sứ sang Ông Sắc và ông Phan cùng là một lớp học trò đã
Vì đồng xu giác bạc thiếp với chàng xa nhau. trải một phần đời ít nhiều giống nhau thì việc gặp
Lòng ái ngại, bà mẹ bỏ nhẹ mấy đồng tiền vào
chiếc nón của người hành khất. Bà không nhìn vào gỡ của họ - những người đồng học, đồng hương ở nơi
ông già mà lại nhìn con. Cậu bé nhận ra trong xa làng, xa tỉnh này thật là điều quý giá. Đối với
những cái chớp mắt của mẹ có cả nỗi xót thương và cậu Cung, giữa căn nhà của bố mẹ và nơi ông Phan
lòng căm giận. ngồi dạy học không có gì là xa cách.
Huế vẫn sống sức sống của một thành phố miền
Trung. Lửa Cần Vương bùng lên từ đây đã hơn
mười năm lan tỏa, rực cháy. Cho đến ngày cậu
Cung vào Huế, nơi vùng rừng núi Nghệ - Tĩnh,
nghĩa quân Phan Đình Phùng vẫn làm chủ và
ngoài Bắc, phong trào nông dân Yên Thế vẫn còn
là “một chấm đen ở đằng chân trời” trước con mắt
người Pháp.
Xương máu của lớp người đi trước sẽ kết thành
cái mầm cho phong trào sau. Huế vẫn thở hơi thở

31 32