Page 83 - 9786045716489

tiÕp hoÆc trùc tiÕp næi dËy h­ëng øng khëi nghÜa ®¸nh ®uæi

qu©n x©m l­îc. Tiªu biÓu cho truyÒn thèng yªu n­íc, tinh
thÇn chiÕn ®Êu ngoan c­êng cña nh©n d©n Th¸i Nguyªn
trong thêi kú chèng giÆc ph­¬ng B¾c lµ D­¬ng Tù Minh ®·
hai lÇn chØ huy qu©n ®éi ®¸nh tan qu©n x©m l­îc Tèng ë

miÒn biªn giíi phÝa b¾c, ®em l¹i thanh b×nh, thÞnh trÞ cho ®Êt
n­íc; lµ nghÜa qu©n ¤ng L·o tõ c¨n cø ë vïng §ång Hû,
nhanh chãng më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng xuèng b¾c Phæ Yªn,

Phó B×nh, tËp kÝch ®¸nh giÆc Minh; lµ nghÜa qu©n ¸o §á lËp
c¨n cø ë vïng §¹i Tõ råi ph¸t triÓn phong trµo ra kh¾p vïng
ViÖt B¾c, g©y cho giÆc Minh nhiÒu tæn thÊt nÆng nÒ, lµm cho

chóng kh«ng thÓ ®Æt ®­îc chÝnh quyÒn ®« hé trªn vïng rõng
nói bao la cña ta mét c¸ch v÷ng ch¾c; lµ hai cha con L­u
Nh©n Chó ®· lÆn léi vµo vïng Lam S¬n (Thanh Ho¸) tô

nghÜa cïng Lª Lîi phÊt cê khëi nghÜa (1418), ®¸nh ®uæi giÆc
Minh ra khái bê câi ®Êt n­íc.
Cïng víi vÞ trÝ ®Þa lý, con ng­êi Th¸i Nguyªn ®· gãp
phÇn lµm cho vïng ®Êt nµy trë thµnh mét ®Þa bµn chiÕn l­îc

quan träng, khiÕn cho nhiÒu nhµ yªu n­íc chó ý.
Th¸i Nguyªn bÞ thùc d©n Ph¸p ®¸nh chiÕm tõ th¸ng 3-
1884, tøc lµ sau khi chóng hoµn thµnh viÖc chiÕm ®ãng Nam

Kú vµ c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c Kú. Còng nh­ c¸c tØnh kh¸c,
t¹i Th¸i Nguyªn, chóng ®Æt bé m¸y cai trÞ do viªn C«ng sø
ng­êi Ph¸p cÇm ®Çu. Th¸ng 4-1913, §¸cl¬ (Darles) ®­îc cö

lµm C«ng sø tØnh Th¸i Nguyªn. Trong thêi gian cÇm ®Çu bé
m¸y cai trÞ t¹i tØnh nµy (4-1913 - 9-1917), §¸cl¬ lé râ lµ mét
tªn hung ¸c næi tiÕng bËc nhÊt trong nh÷ng tªn quan thùc

d©n hung ¸c. C©u: NhÊt §¸c (Darles), nh× Ke (Ecker), tam Be
(De Galambert), tø BÝt (Bride) cña ng­êi ®­¬ng thêi ®· ph©n

61