Page 13 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

đời của Hai Bà Trưng. Về thắng cảnh ấy, Đặng quân chiến thắng trở về tiếp quản Thủ đô sau
Xuân Bảng viết: “Núi Bát Cảnh… 99 ngọn đổ cuộc kháng chiến thần thánh chống thực dân
xuống sông Hát Nhuệ Giang cứ thế chảy theo Pháp để bảo vệ độc lập dân tộc (1946-1954), có gia
hướng nam, đến Cửa Bộc, huyện Nam Xang thì đình một vị tướng quê từ sông Gianh đến định cư
1
lại đổ vào sông Hồng” . lâu dài ở trên bờ con sông Hồng này.
Nhị Hà từ tây sang đông Khoảng nửa thế kỷ trước đó, cũng có một người
Kim Ngưu, Nhuệ Thủy là sông bên này. đàn ông đã rời quê hương, nơi gắn bó với dòng
(Ca dao) Nhuệ Giang để đi vào đất Nghệ, với chức vụ là
thư ký nhà ga Vinh. Ông họ Nguyễn, quý danh là
Ngoài lúa ngô, khoai đậu, Nhuệ Giang còn tạo
Bình, được thưởng sắc Hàn lâm nên gọi là ông
nên ở nơi đây một vùng dâu lụa nổi tiếng của đất
nước. Đó là hiện trạng do sự ban phát cách đây ít Hàn Bình. Ông đã xây dựng gia đình tại thị xã,
nơi vốn là quà tặng của dòng sông Lam. Bà Hàn
nhất một thế kỷ rưỡi của dòng sông tơ tằm, một chi
Bình là cháu ngoại của một nhà Nho ở đất Trung
lưu của Nhị Hà. Nay thì cảnh quan tự nhiên đã
Cần, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, một làng
khác rất nhiều do sự biến hóa của trời đất và bởi tác
nằm bên hữu ngạn của dòng sông trong xanh ấy.
động của con người nhưng nền móng để tạo nên
Mẹ của bà lấy chồng về làng Đàu, tổng Thịnh
vùng đất văn hiến ven Kinh thành ở chốn này thì
Quả, phủ Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Làng này với
vẫn còn nguyên vẹn trong dấu ấn của lịch sử.
Trung Cần tuy khác tỉnh nhưng theo đường chim
Nền đất do phù sa sông Hồng không ngừng bồi
bay thì chỉ cách nhau độ vài ba cây số. Cả hai nơi
tụ ấy thật phì nhiêu, có lẽ vì cư dân ở đây sớm
cùng nằm trên một miền bãi bồi trải rộng giữa hai
đông đúc mà từ lâu đời đã có những lớp người
dòng sông là Lam Giang (tức Ngàn Cả) và sông
phát tán đi nhiều nơi mang theo trong mình nét
La (tức Ngàn Sâu - một phụ lưu của nó). Ở miền
văn hóa từ văn minh của dòng sông Cái. Mà đã có
kẻ đi thì rồi tất có người đến vì các miền đất nước quê này, lụt lội là chuyện thường niên nhưng đất
đai thì khá phì nhiêu vì có phù sa của các con
đều là tài sản chung của mọi cư dân. Rồi đến một
sông ấy bồi đắp. Con người ở đây trung hậu, chí
ngày, khi Kinh thành rực rỡ cờ hoa đón đoàn
thú làm ăn, sắt son, tình nghĩa:
___________
Nước lên cho cá lên theo
1. Trích trong cuốn sách Sử học bị khảo (Đỗ Mộng
Đôi bên cha mẹ đói nghèo cả hai.
Khương dịch, Hoa Bằng hiệu đính), Thư viện Viện Sử
học, ký hiệu ĐVv, 307/1-2. (Ca dao)

10 11