Page 146 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

lóc ®ã, Sµi Gßn nh− lµ mét n−íc kh¸c, vµo ra hÕt Cµng th©m nhËp vµo ®êi sèng cña c¸c tÇng líp
søc khã kh¨n. Ngay c¶ «ng Phan Ch©u Trinh còng quÇn chóng lao ®éng, NguyÔn TÊt Thµnh cµng
®· cã lóc ph¶i n»m chê chùc hµng mÊy th¸ng trêi xiÕt bao hy väng ë “d©n khÝ” cña Nam Kú. §êi
mµ kh«ng v−ît qua ®−îc ranh giíi B×nh ThuËn - sèng cùc khæ d−íi ¸ch cai trÞ trùc tiÕp cña thùc
Sµi Gßn. Së dÜ NguyÔn TÊt Thµnh qua ®−îc lµ nhê d©n Ph¸p lµm cho tinh thÇn quËt khëi cña ®ång
®i ghe bÇu theo «ng Hå T¸ Bang, b¹n cò cña «ng bµo Nam Kú cµng thªm m¹nh mÏ.
NguyÔn Sinh S¾c håi ë HuÕ; lµ ng−êi cã c«ng lín §Ó sèng vµ t×m c¸ch ®i ra n−íc ngoµi, TÊt
trong viÖc thµnh lËp “Liªn Thµnh th−¬ng qu¸n” Thµnh ®· ph¶i lµm nhiÒu c«ng viÖc lao ®éng ch©n
vµ më Tr−êng Dôc Thanh. tay trªn ®Êt Sµi thµnh. N¬i anh th−êng t¹m tró vµ
§Õn thµnh phè Sµi Gßn, NguyÔn TÊt Thµnh b¾t qua l¹i nhiÒu lÇn lµ bÕn c¶ng Nhµ Rång. §ã lµ
®Çu lµm quen víi nh÷ng ®iÒu míi l¹ cña ®Êt “trùc
c¶ng s«ng. Gäi lµ “Nhµ Rång” v× ë ®©y, trªn nãc
trÞ” thuéc Ph¸p. So víi nh÷ng thµnh phè anh ®· ®i
ng«i nhµ cña Së §¹i lý hµng h¶i Ph¸p cã ®¾p hai
qua th× Sµi Gßn qu¶ lµ ®å sé, sÇm uÊt gÊp nhiÒu
con rång chÇu mÆt trêi.
lÇn. NhÞp sèng n¬i ®©y rÊt hèi h¶, c¨ng th¼ng. ChØ
NguyÔn TÊt Thµnh rÊt chó ý ®Õn c¸c h·ng tµu
cã tíi ®©y, NguyÔn TÊt Thµnh míi tËn m¾t chøng
thñy. Cã hai c«ng ty tµu biÓn lín ch¹y ®−êng Ph¸p -
kiÕn c¸ch tæ chøc cai trÞ, c¸ch bãc lét tinh vi, tµn
§«ng D−¬ng. §ã lµ h·ng MÐxagi¬ri Maritim, cßn
nhÉn cña bän t− b¶n Ph¸p. §éi ngò nh÷ng ng−êi
gäi lµ h·ng “§Çu Ngùa”; vµ h·ng S¸cgi¬ Rªuyni,
lµm thuª ngµy cµng ®«ng ®¶o vµ cã mÆt trong tÊt
cßn gäi lµ h·ng “N¨m Sao”. Ph©n biÖt hai h·ng ®ã
c¶ c¸c x−ëng m¸y, xÝ nghiÖp. Nguån nh©n c«ng rÎ
rÊt dÔ dµng, anh chØ nh×n èng khãi c¸c tµu vÏ h×nh
m¹t ë ®©y chÝnh lµ nguån thu bÐo bë cho bän c¸
®Çu con ngùa hay h×nh n¨m ng«i sao. Anh ®−îc
mËp t− b¶n Ph¸p.
biÕt, h·ng N¨m Sao cã d¸n nhiÒu qu¶ng c¸o in
Trªn ®−êng phè Sµi Gßn ®©u ®©u còng thÊy
b»ng hai thø tiÕng Ph¸p vµ H¸n ghi hµnh tr×nh
nhan nh¶n nh÷ng “«ng T©y, bµ ®Çm”. ChÝnh m¾t
NguyÔn TÊt thµnh ®· chøng kiÕn th¸i ®é th« b¹o cña nã: Sµi Gßn - Tuaran - H¶i Phßng - Xinhgapo -
cña ng−êi Ph¸p ®èi víi d©n ViÖt, nhÊt lµ ®èi víi C«l«mb« - Ghibuti - P«xaÝt - M¸cx©y - Boãc®« -
phô n÷. Ngay gi÷a chî BÕn Thµnh cña Sµi Gßn - L¬hav¬r¬ - §oongkÐc. Anh cßn biÕt mét ®iÒu rÊt
mµ ng−êi ta b¶o lµ mét thµnh phè Ph¸p - bän ng−êi hÊp dÉn n÷a lµ h·ng N¨m Sao cã tuyÓn “båi An
¢u g¸c chî còng gi¬ roi g©n bß, dïi cui ®¸nh phô Nam” ®Ó phôc vô hµnh kh¸ch trªn tµu. ý ®Þnh
n÷ b¶n xø ®Ó b¾t hä tr¸nh, khái lµm nghÏn lèi. cña anh sím muén sÏ thùc hiÖn ®−îc. Anh sÏ

143 144