Page 176 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

buéc téi. Th−êng ngµy, «ng vÉn th¶n nhiªn gÆp gì, nhµ quen biÕt; sau cïng, ®Õn ë nhµ H−¬ng chñ
trao ®æi víi nhiÒu tÇng líp d©n chóng, nhÊt lµ Sµnh råi vÒ Sµi Gßn.
nh÷ng thanh niªn tiÕn bé, biÕt thÊm thÝa nçi nhôc Th¸ng 4-1928, «ng S¾c vÒ Cao L·nh, ë nhµ «ng
mÊt n−íc. H−¬ng chñ Sµnh mÊy h«m råi vÒ ë nhµ «ng N¨m
§ång chÝ Lª M¹nh Trinh, tr−íc khi bÝ mËt Gi¸o, ng−êi rÊt hîp tÝnh nÕt víi «ng. Nhµ «ng
sang Qu¶ng Ch©u dù líp huÊn luyÖn cña Héi N¨m Gi¸o ë trªn bê r¹ch C¸i T«m, vî «ng ®· qua

ViÖt Nam C¸ch m¹ng Thanh niªn do l·nh tô ®êi, nªn cã ng−êi b¹n giµ hay ch÷, l¹i giái nghÒ
NguyÔn ¸i Quèc s¸ng lËp ®· tíi chµo t¹m biÖt thuèc trong nhµ, c¶ gia ®×nh rÊt vui. H»ng ngµy,
«ng S¾c vµo th¸ng 9-1926. ¤ng c¨n dÆn: “Ch¸u «ng S¾c cuèc bé ra chî Cao L·nh xem m¹ch, kª
ra ®i cè g¾ng. B¸c nghe nãi Quèc ®ang ë Qu¶ng ®¬n ë hiÖu thuèc H»ng An §−êng. ThØnh tho¶ng,
Ch©u, ch¸u gÆp th× nãi b¸c vÉn kháe, ®õng lo g×, «ng nhê ng−êi b¬i xuång ®i th¨m bÖnh hoÆc gÆp gì
cø cè g¾ng lµm viÖc... trung víi n−íc tøc lµ hiÕu b¹n h÷u ®µm ®¹o v¨n ch−¬ng, thÕ sù.
1
víi b¸c” . Trong hai th¸ng 4 vµ 5 n¨m 1928, «ng göi liªn
Th¸ng 8-1927, con g¸i «ng lµ NguyÔn ThÞ Thanh, tiÕp s¸u l¸ th− cho bµ Cö Can (tøc vî nhµ chÝ sÜ
tuy ®ang bÞ qu¶n thóc ë HuÕ nh−ng ®−îc tin cha L−¬ng V¨n Can, ng−êi ®· nhËn «ng lµm con nu«i

èm nÆng ®· xin phÐp vµo th¨m cha. C« ®−îc Phan trong dÞp «ng cïng con bµ lµ L−¬ng Ngäc QuyÕn
Träng B×nh dÉn tíi chïa Linh S¬n. Tr«ng thÊy cha sang Phn«m Pªnh lÇn ®Çu n¨m 1914). RÊt cã thÓ
qu¸ yÕu gÇy, tiÒu tôy, c« khãc r−ng røc vµ khÈn lµ «ng S¾c muèn dß tin tøc vÒ con trai m×nh ®Ó b¾t
kho¶n xin ®−îc r−íc cha vÒ quª nu«i d−ìng. ¤ng liªn l¹c. Vµ còng cã thÓ «ng ®· nghe phong thanh
l¾c ®Çu b¶o: “Th©n con bÞ qu¶n thóc, con lo cßn vÒ ho¹t ®éng cña NguyÔn ¸i Quèc t¹i Th¸i Lan, cã
ch−a xong, lµm sao con lo cho cha ®−îc!”. C« khãc biªn giíi liÒn víi Campuchia.
lãc, n¨n nØ thÕ nµo «ng còng kh«ng lay chuyÓn. Xin trÝch dÉn mét ®o¹n trong l¸ th− thø hai

Sau khi lµnh bÖnh, kho¶ng th¸ng 10-1927, «ng (trong sè ®· s−u tÇm ®−îc, theo thø tù thêi gian):
dÉn con g¸i tíi nhµ cô Vâ Hoµnh, h«m sau lªn “Ch©u §èc ngµy 25-4-1928
Cao L·nh, vµo chïa Hßa Long vµ ®i th¨m mét sè Th−a c«, mÑ nu«i th©n mÕn!

____________ ... Tõ h«m nay trë ®i, khi nµo c« gëi th− cho t«i
qua tay ng−êi lµm c«ng cña «t« cam nh«ng chë
1. TrÝch B¸c Hå (håi ký), Nxb. V¨n häc, 1960, tr. 90.

173 174