Page 36 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 36
kh¸c nhau. B¾c Kú vµ Trung Kú lµ hai xø b¶o hé «ng §é cïng bµ con c« b¸c quanh vïng ch¨m sãc
vÉn cßn gi÷ l¹i chÝnh quyÒn phong kiÕn vÒ h×nh chu ®¸o. ¤ng cö NghÖ rÊt bËn bÞu víi c¸c häc trß
thøc; Nam Kú lµ ®Êt thuéc ®Þa hoµn toµn do Ph¸p thuéc nhiÒu løa tuæi vµ tr×nh ®é kh¸c nhau. Tuy
n¾m cïng víi Lµo vµ Campuchia còng lµ ®Êt b¶o vËy, «ng vÉn tranh thñ nh÷ng lóc ®ªm khuya
hé cña Ph¸p, hîp thµnh Liªn bang §«ng D−¬ng. thanh v¾ng ®Ó «n luyÖn v¨n ch−¬ng, quyÕt t©m ®i
Víi thñ ®o¹n nµy, chóng nh»m xãa bá tªn ViÖt thi héi lÇn n÷a. Vµo nh÷ng ngµy ®Çu th¸ng, «ng
Nam, Lµo, Campuchia trªn b¶n ®å thÕ giíi. vÉn xin tíi dù thÝnh b×nh v¨n t¹i Tr−êng Quèc
Võa xóc tiÕn viÖc hoµn chØnh bé m¸y cai trÞ, Tö Gi¸m.
thùc d©n Ph¸p võa t¨ng c−êng bãc lét vµ ®µn ¸p. §èi víi c¸c con, cµng ngµy «ng cµng ®ßi hái cao
T¹i Trung Kú, tíi n¨m 1897, thuÕ th©n ®· t¨ng trong viÖc häc hµnh vµ nÒn nÕp sinh ho¹t. ¤ng
lªn 12 lÇn, thuÕ ®iÒn (ruéng) t¨ng 50%. Còng nh− lu«n d¹y c¸c con ph¶i siªng n¨ng, ch÷ viÕt ph¶i
nhiÒu vïng kh¸c, cuéc sèng cña nh©n d©n kinh ch©n ph−¬ng vµ ph¶i biÕt t«n träng chñ nhµ cïng
thµnh HuÕ cµng khèn ®èn, lao ®ao v× thuÕ khãa vµ bµ con c« b¸c trong lµng xãm. ¤ng NguyÔn SÜ §é
phu ®µi, t¹p dÞch. rÊt hµi lßng nhËn thÊy, tõ khi con m×nh ®−îc lµm
Cuéc sèng cña gia ®×nh «ng cö S¾c cµng khã b¹n víi hai cËu con thÇy Cö, ®· cã tiÕn bé tr«ng
kh¨n, eo hÑp khi «ng bÞ háng khoa thi héi n¨m 1898. thÊy vÒ häc lùc vµ ®øc h¹nh. ¤ng rÊt phôc cËu
Kho¶n phô cÊp Ýt ái cña nhµ tr−êng còng mÊt v× Cung cã tµi häc mau thuéc bµi vµ nhí l©u. Cã lÇn
«ng kh«ng cßn lµ Nho sinh cña Tr−êng Quèc Tö thÊy cËu Cung ra ngâ sím, «ng hái cËu häc bµi
Gi¸m n÷a. Nhê mét ng−êi b¹n gióp ®ì, «ng ®· ch−a, cËu ®¸p ngay: “D¹, th−a «ng, con thuéc hÕt
xuèng ë nhµ «ng NguyÔn SÜ §é t¹i lµng D−¬ng Nç, råi ¹”. BiÕt cËu vèn cã lßng tù träng, kh«ng bao giê
x· Phó D−¬ng, huyÖn Phó Vang, c¸ch thµnh phè nãi dèi nªn «ng còng vui vÎ ®Ó cËu ®i ch¬i.
HuÕ kho¶ng 7km vÒ phÝa ®«ng ®Ó d¹y häc. Nhµ Vïng D−¬ng Nç ®· ®Ó l¹i nhiÒu kû niÖm s©u
«ng §é cã mét gian, hai håi, ngo¶nh mÆt ra s«ng s¾c trong t©m trÝ cËu NguyÔn Sinh Cung. C¸i ®×nh
®µo Phæ Lîi. Håi nhµ bªn ph¶i lµ n¬i nghØ cña ba lµng cét to t−íng, mét ng−êi lín «m kh«ng xuÓ cña
cha con «ng cö S¾c. lµng D−¬ng Nç vµ c¸i Am Bµ cña lµng Phß Nam lµ
TiÕng ®ån “«ng cö NghÖ” hay ch÷ nh−ng “häc n¬i cËu th−êng nghØ tr−a sau khi ®· t¾m géi, b¬i
tµi thi phËn” ®· lµm cho nhiÒu gia ®×nh kh¸ gi¶ léi tháa thÝch trong dßng s«ng Phæ Lîi. D©n lµng
trong lµng D−¬ng Nç vµ c¸c vïng l©n cËn göi con thêi ®ã cho r»ng, Am Bµ rÊt thiªng, kh«ng mÊy ai
em ®Õn häc. Ba cha con «ng S¾c ®−îc gia ®×nh d¸m vµo nh÷ng khi thanh v¾ng, thÕ mµ cËu Cung
33 34
