Page 194 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

thấp, râu bạc giống hệt cụ Tú, rồi bảo tên mật thám Pháp: sản Việt Nam, đó là những ngày sung sướng nhất trong
"Đấy ông xem ai là Tú Hứa thì ông bắt đi. Nhưng nếu ông đời Bác.
bắt nhầm người công dân Xiêm, thì ông sẽ phải chịu phạm Từ đó, giai cấp công nhân Việt Nam có đảng tiên
luật quốc tế!". Tên mật thám nhìn kỹ, thấy ông già nào phong của mình, và ngay từ đầu Đảng đã nắm quyền
cũng giống nhau, nó không nhận ra ai là cụ Tú. Kết quả là lãnh đạo cách mạng. Tin mừng về việc thành lập một
Đảng Cộng sản thống nhất làm cho cán bộ, đảng viên và
nó phải cụp đuôi chuồn không dám bắt ai.
nhân dân ta vô cùng phấn khởi, và từ đó vận động cách
Ở Xiêm khoảng một năm, Bác được tin Hội Việt Nam
mạng ào ạt tiến lên từ Bắc đến Nam" .
1
"Thanh niên Cách mạng đồng chí" chia rẽ thành ba phái
Đồng bào ta ở Xiêm lúc bấy giờ có gần hai vạn người
và tổ chức ba đảng cộng sản khác nhau. Nóng ruột, Bác lại
kể cả mới và cũ, trong đó có những người sang từ đời Gia
bí mật trở lại Trung Quốc và mời đại biểu ba phái tới
Long, hoặc từ đời Minh Mạng, Tự Đức. Đa số là người
Hương Cảng họp hội nghị. Đến dự có Bác và các đồng chí
lương nhưng cũng có một số theo đạo Gia tô. Nhưng
Hồ Tùng Mậu, Lê Tản Anh, Nguyễn Đức Cảnh…
lương hay giáo thì kiều bào ta ở Xiêm đều sẵn lòng yêu
Để giữ bí mật, hôm thì mấy anh em giả đánh "mạt
nước. Phần lớn tán thành hoặc ủng hộ phong trào Cần
chược" ở khách sạn, hôm thì đến sân vận động xem đá
Vương hay phong trào Duy Tân, Đông Du. Sau khi các
bóng. Sau mấy buổi bàn cãi sôi nổi, đến ngày 3 tháng 2
phong trào nói trên thất bại, một số người hoạt động của
năm 1930 (vào dịp Tết âm lịch), ba phái đều đồng ý
phong trào cũng thường sang tạm lánh ở Xiêm như ông
thống nhất thành Đảng Cộng sản Việt Nam. Mọi người Ngô Quảng, Thần Sơn, cả cụ Phan Bội Châu, Đặng Tử

đều vô cùng vui mừng, phấn khởi. Để chúc mừng Đảng Kính và một số người khác nữa. Những nhà hoạt động
ra đời, Bác đãi một bữa Tết Nguyên đán vừa tiết kiệm, chính trị này đều đeo đuổi một chủ trương là "chiêu binh
vừa linh đình. mãi mã" để về đánh Pháp. Họ không có một đường lối
Bác nói: Từ năm 1918, Bác gửi cho Hội nghị Vécxây chính trị, một quan điểm trường kỳ trong công cuộc cách
(Hội nghị hòa bình giữa các nước dự cuộc Chiến tranh mạng giải phóng Tổ quốc. Họ coi đất Xiêm chỉ là nơi tạm
thế giới thứ nhất, họp ở Pháp) tám khoản yêu cầu của bợ, coi nhà kiều bào là nơi trú chân, nên không ai tuyên
nhân dân Việt Nam, năm 1920 - vào Đảng Cộng sản truyền tổ chức kiều bào cả. Chỉ từ khi có Hội Việt Nam
Pháp, đến năm 1924 - dự Đại hội lần thứ năm của Quốc __________

tế Cộng sản và năm 1930 - dự cuộc thành lập Đảng Cộng
1. T. Lan: Vừa đi đường vừa kể chuyện, Sđd, tr.69-73.
191 192