Page 20 - 9786045751855

kiếm được. Chúng tôi chưa biết đích xác số tiền đường phố Cannơbie mà vẫn được lĩnh phụ cấp cả
1
chi tiêu cho vua An Nam sang ngao du bên Pháp, ở triển lãm lẫn ở thuộc địa. Riêng Đông Dương
chỉ biết rằng, để đợi ngày lành cho con rồng tre 1 phải bỏ ra 12 triệu cho cuộc triển lãm này. Và các
xuống tàu, người ta đã phải bồi thường cho tàu bạn có biết người ta đã chi tiêu số tiền đó như thế
Poóctốtxơ trong bốn ngày chờ đợi, mỗi ngày nào không? Một ví dụ: việc dựng lại cái mô hình
100.000 phrăng (tức là 400.000 phrăng tất cả). nổi tiếng của các cung điện Ăngco đã tốn 3.000
Tiền tàu hết 400.000 phrăng. Tiền chiêu đãi hết mét khối gỗ, giá 400 hoặc 500 phrăng một mét
240.000 phrăng (chưa kể tiền lương trả cho bọn khối. Tức là: từ 1 triệu 200 nghìn đến 1 triệu 500
mật vụ để theo dõi người An Nam ở Pháp), nghìn phrăng!
77.600 phrăng trả tiền ăn ở tại Mácxây cho lính Còn nhiều ví dụ khác về sự phung phí nữa.

khố xanh dùng để “bồng súng chào” cụ lớn và Trong việc đi lại của quan toàn quyền, xe hơi và
hoàng thượng. xe luých vẫn chưa đủ, còn phải có một toa xe lửa
“Bản án chế độ thực dân Pháp”, đặc biệt nữa kia; việc sửa sang toa xe đó tốn cho
Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.2, tr.75. ngân khố 125.250 phrăng.
Trong vòng mười một tháng hoạt động, nha
21. Trước hết, ngoài bọn có thế lực ở chính kinh tế (?) đã làm hao phí công quỹ Đông Dương
quốc ra, người ta còn cho mời ba chục viên chức một số tiền 464.000 phrăng.
cao cấp ở các thuộc địa về; bọn này phè phỡn ở Tại trường thuộc địa, nơi “chế tạo” ra những
nhà khai hóa tương lai, 44 giáo sư đủ các loại được
__________
đài thọ để dạy từ 30 đến 35 học viên. Lại phải tốn
1. Con rồng tre: Ám chỉ vua Khải Định, xuất phát từ sự hàng nghìn phrăng nữa.
việc sau đây: Năm 1922, Khải Định sang Pháp dự Hội chợ Công việc thanh tra thường xuyên các công
triển lãm thuộc địa tại Mácxây, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã trình phòng thủ thuộc địa hằng năm tốn cho ngân
viết vở kịch Con rồng tre để vạch trần bộ mặt bán nước sách 785.168 phrăng. Thế nhưng các ngài thanh
hại dân của Khải Định. Đại ý: có những cây tre thân hình tra thì không bao giờ rời khỏi Pari và đối với các
cong queo, những người chơi đồ cổ lấy về đẽo gọt thành
con rồng. Nó là một đồ chơi, một khúc tre nhưng lại được __________
mang tên và có hình dáng con rồng. Thực ra nó chỉ là một 1. La Cannebière: Tên một đường phố đông đúc ở
vật vô dụng (B.T). Mácxây (B.T).

17 18