Page 448 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

NhiÒu di tÝch lÞch sö thêi khÈn hoang lËp Êp vÉn cßn l−u gi÷
n¬i ®©y.

Trong hμnh tr×nh khai më ®Êt ph−¬ng Nam, Ch©u §èc t©n
c−¬ng ®−îc xem lμ vïng biªn c¶nh quan träng bËc nhÊt. V× vËy,
tõ nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XIX, hÖ thèng ®ån lòy ë ®©y ®· ®−îc
binh lÝnh triÒu NguyÔn bè phßng v÷ng ch¾c.
S¸ch Gia §Þnh thμnh th«ng chÝ vμ §¹i Nam nhÊt thèng chÝ

cã ghi chÐp r»ng: Sau khi hoμn thμnh hÖ thèng ®ån tró vïng
Ch©u §èc t©n c−¬ng, Vua Gia Long xem ®Þa ®å miÒn quan ¶i
råi nªu ý kiÕn: Xø nμy nÕu më ®−êng thñy th«ng víi Hμ Tiªn,
thêi n«ng - th−¬ng ®Òu lîi c¶. Ngμy sau, d©n ë cμng ®«ng, ®Êt

më cμng réng, sÏ thμnh mét trÊn to.
V× vËy, sau khi ®μo xong kªnh Tho¹i Hμ, Thèng chÕ Tho¹i
Ngäc HÇu, nhËn chiÕu chØ vua Gia Long, tiÕp tôc huy ®éng d©n
binh trÊn VÜnh Thanh ®Ó thùc hiÖn c«ng tr×nh quy m« to lín
h¬n, kÕ s¸ch l©u bÒn h¬n - ®ã chÝnh lμ ®μo mét con kªnh song

song víi biªn c−¬ng T©y Nam, tõ Ch©u §èc ®Õn Hμ Tiªn, víi
chiÒu dμi 205 dÆm r−ìi (t−¬ng ®−¬ng 91 km), réng 7 tr−îng 5
th−íc (t−¬ng ®−¬ng 25 m).
§Ó ghi nhí c«ng tr¹ng cña «ng bμ Tho¹i Ngäc HÇu vμ d©n

binh, triÒu ®×nh HuÕ lóc bÊy giê chän lÊy tªn bμ Ch©u ThÞ VÜnh
TÕ (phu nh©n Tho¹i Ngäc HÇu) ®Ó ®Æt tªn cho con kªnh, gäi lμ
VÜnh TÕ hμ.
N¨m Minh M¹ng thø 17 (1836) triÒu ®×nh HuÕ cho ®óc 9 c¸i
Cöu ®Ønh ®Ó lμm quèc b¶o. Riªng Cao ®Ønh to lín ®Æt gi÷a, tr¹m

kh¾c h×nh kªnh VÜnh TÕ vμ d·y ThÊt S¬n, d−íi ch©n nói kh¾c 3
ch÷ “VÜnh TÕ hμ” nh− muèn kh¼ng ®Þnh víi hËu thÕ r»ng: §©y
lμ c«ng tr×nh ®¸ng ®−îc ghi dÊu ®êi ®êi.
Xu«i theo dßng ch¶y lÞch sö, nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX,
Thñ t−íng Vâ V¨n KiÖt l¹i quyÕt ®Þnh thi c«ng tiÕp hÖ thèng

446