Page 64 - Microsoft Word - KE CHUYEN DANH NHAN VIET NAM....doc

Vua TrÇn Minh T«ng kh«ng tham t−íc vÞ, råi ®Õn
nh÷ng nhµ Nho tiÕt th¸o, c−¬ng trùc, ®Æt ch÷ trung
lªn hµng ®Çu nh− Chu V¨n An. Bªn c¹nh ®ã lµ
nh÷ng dòng sÜ trung nghÜa nh− Lª Phông HiÓu,

nh÷ng thÇy thuèc coi l−¬ng t©m träng h¬n c¶ tÝnh
m¹ng m×nh nh− Ph¹m B©n... NGUYÔN TR·I
Qua Nam ¤ng méng lôc ng−êi ta phÇn nµo
h×nh dung ®−îc ®Êt n−íc, con ng−êi ViÖt Nam
c¸ch ®©y h¬n 600 n¨m. C¸c m¶ng ®êi sèng, tÝn 1. Tõ lêi d¹y trªn ¶i Nam Quan ®Õn B×nh Ng«
ng−ìng, phong tôc, lÒ thãi… rÊt sinh ®éng vµ ®¹i c¸o
ch©n thËt. Hå Huúnh nhËn ®Þnh: “V¨n hä Hå ng¾n NguyÔn Tr·i (1380-1442) lµ nhµ chÝnh trÞ, nhµ
gän mµ nghiªm trang, cÈn mËt, cao nh· mµ uyªn t− t−ëng kiÖt xuÊt, nhµ qu©n sù, nhµ ngo¹i giao
b¸c, theo t×nh kÓ l¹i, theo nghÜa ®Æt lêi... Ca ngîi thiªn tµi cña ViÖt Nam. NguyÔn Tr·i hiÖu lµ øc
sù tiÕt nghÜa th× bõng bõng c¶m kh¸i, cã thÓ lÊy Trai, quª lµng NhÞ Khª, huyÖn Th−îng Phóc (nay
®ã mµ uèn n¾n phong tôc, biÓu d−¬ng thuËt t¸c lµ huyÖn Th−êng TÝn, Hµ Néi). Cha «ng lµ NguyÔn

th× siªu tho¸t, thanh t©n, cã thÓ lÊy ®ã mµ nu«i øng Long, tøc NguyÔn Phi Khanh, mÑ «ng lµ TrÇn
d−ìng tÝnh t×nh...". ThÞ Th¸i - con g¸i cña TrÇn Nguyªn §¸n, thuéc
Nam ¤ng méng lôc chÝnh lµ mét nguån t− liÖu dßng hä T«n thÊt.
quý trong viÖc nghiªn cøu vÒ v¨n häc vµ sö häc V× mÑ mÊt sím, nªn tõ nhá «ng sèng víi cha ë
n−íc ta ®êi Lý - TrÇn, mét giai ®o¹n mµ s¸ch vë lµng NhÞ Khª. Vèn th«ng minh, hiÕu häc l¹i ®−îc
cßn l¹i rÊt Ýt, v× nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã cha rÌn cÆp nªn ch¼ng bao l©u kiÕn thøc uyªn
nguyªn nh©n “chØ v× qua c¬n binh löa, s¸ch vë bÞ th©m cña «ng ®· næi tiÕng kh¾p vïng.
ch¸y s¹ch...”. Vµ mçi khi ®äc l¹i t¸c phÈm nµy, N¨m 1400, «ng ®i thi, ®ç Th¸i häc sinh (tiÕn sÜ),
chóng ta l¹i nhí ®Õn Hå Nguyªn Trõng, ng−êi mµ ra lµm quan víi nhµ Hå .
1
Hå Huúnh ®· hÕt lêi ca ngîi lµ “t− chÊt th«ng _______________
minh, tµi häc xuÊt s¾c”, lµ “dÊu tÝch l¹ cña mét
1. N¨m 1400, Hå Quý Ly lËt ®æ nhµ TrÇn, lËp ra n−íc
ph−¬ng trêi”.
§¹i Ngu, liÒn tæ chøc khoa thi ®Ó lùa chän nh©n tµi cho
v−¬ng triÒu míi.

61 62