Page 42 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

quan t©m ®Õn viÖc häc hµnh, ®µo t¹o nh©n tµi. Bµ Tõ Dò lµ ng−êi thuéc nhiÒu sö s¸ch, biÕt
Song «ng lªn ng«i lóc chÕ ®é phong kiÕn ®· suy nhiÒu chuyÖn cæ kim. Tù §øc ë bªn, mçi khi nghe
tµn, kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp, ng−êi n«ng mÑ gi¸o huÊn lµ ghi ngay vµo mét cuèn sæ nhá, gäi
d©n bÞ bãc lét nÆng nÒ. NhiÒu cuéc khëi nghÜa lµ "Tõ huÊn lôc". Khi nµo mÑ muèn nghe ®äc s¸ch
chèng triÒu ®×nh ®· næ ra. Ngoµi biªn giíi, triÒu sö, vua l¹i thuËn theo ý mÑ. Ch¼ng cã khi nµo
®×nh M·n Thanh th−êng xuyªn quÊy rèi, thùc d©n d¸m tr¸i lêi, chõng nµo mÑ hÕt muèn nghe, b¶o
Ph¸p l¹i ®ang r¸o riÕt thùc hiÖn ©m m−u x©m l−îc th«i ®äc th× vua míi th«i. Kh«ng chØ viÖc ®äc s¸ch
n−íc ta... sö mµ bÊt cø chuyÖn g×, vua còng nhÊt nhÊt thõa
§øng tr−íc nh÷ng ©m m−u Êy, Tù §øc kh«ng theo ý mÑ. Suèt 36 n¨m ë ng«i vua, Tù §øc vÉn
cã c¸ch ®èi phã nµo h¬n lµ vÉn thi hµnh nh÷ng duy tr× nÒn nÕp Êy, chØ trõ lóc èm ®au.
chÝnh s¸ch rót ra tõ trong s¸ch vë. Tõ chç do dù, Ngoµi viÖc chÝnh sù, thó vui duy nhÊt cña Vua
hoang mang, «ng ®· ®i ®Õn chç buéc ph¶i c¾t ®Êt Tù §øc lµ ®i s¨n, võa ®Ó gi¶i trÝ, võa rÌn luyÖn
gi¶ng hoµ, më cöa cho thùc d©n Ph¸p x©m l−îc th©n thÓ. Mét h«m r¶nh rçi, vua ®i s¨n ë v−ên
n−íc ta... ThuËn Trùc, kh«ng may trêi m−a lò, vua kh«ng
LÞch sö cã thÓ cßn cã chç ch−a b»ng lßng víi tµi vÒ kÞp ®Ó giç ThiÖu TrÞ. Bµ Tõ Dò ë nhµ nãng
trÞ n−íc an d©n, ®êi t− cña Vua Tù §øc. Nh−ng ruét, sai ng−êi ®i ®ãn, mÆc trêi vÉn ®ang m−a tÇm
kh«ng thÓ phñ nhËn «ng cã nhiÒu ®iÓm ®¸ng ®Ó t·, Vua Tù §øc liÒn ngåi kiÖu trÇn ®i th¼ng vµo
cho chóng ta t«n kÝnh, noi g−¬ng häc tËp. §ã lµ cung l¹y xin chÞu téi. Bµ Tõ Dò ngåi quay mÆt vµo
lßng ham häc, tÝnh trung thùc, d¸m thõa nhËn trong, kh«ng thÌm nãi nöa lêi. Tù §øc tù tay lÊy
nh÷ng thiÕu sãt cña m×nh tr−íc ®Êt n−íc, d©n roi m©y d©ng lªn, råi n»m xuèng xin chÞu ®ßn, lóc
sinh. §Æc biÖt, «ng lµ ng−êi con rÊt hiÕu th¶o, Êy bµ míi tha téi...
®−îc ng−êi ®êi gäi lµ "«ng vua hiÕu". *
Qu¶ thùc, Tù §øc rÊt cã hiÕu víi mÑ. ¤ng ®Æt * *
ra quy ®Þnh ngµy lÎ th× thiÕt triÒu, ngµy ch½n th× Kh«ng chØ lµ "«ng vua hiÕu th¶o", Vua Tù §øc
vµo vÊn an mÉu hËu. Nh− thÕ, mçi th¸ng vua ngù cßn ®−îc mµ cßn gäi lµ "«ng vua hiÕu häc". ¤ng
triÒu m−êi l¨m lÇn, th¨m mÑ m−êi l¨m lÇn. Khi kh«ng dõng ë viÖc chuyªn t©m ®äc s¸ch, mµ cßn
vµo th¨m mÑ th× rÊt cung kÝnh, nÐn h¬i, söa m×nh, so¹n mét sè s¸ch ®Ó d¹y ng÷ ph¸p cho d©n dÔ
quú gèi hái th¨m søc khoÎ mÑ, råi cïng mÑ bµn hiÓu. Ngoµi ra, Tù §øc cßn yªu thÝch nghÖ thuËt,
luËn kinh s¸ch, vµ sö s¸ch x−a nay. muèn gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n gian, ®Æc biÖt

39 40