Page 20 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

1)
§¸nh h¬n mÊy trËn, ®Þch nh©n liÖt lµ. N¨m Tù §øc thËp nhÊt niªn ,
Gia Long l¹i dÊy can qua, Nam Kú ®· lät d­íi quyÒn giÆc T©y.
H¨m l¨m n¨m sau trËn nµy,
BÞ T©y S¬n ®uæi, ch¹y ra n­íc ngoµi.
Trung Kú còng mÊt, B¾c Kú còng tan,
Tù m×nh ®· ch¼ng cã tµi,
Ngµn n¨m gÊm vãc giang san,
Nhê T©y qua cøu, tÝnh bµi gi¶i v©y.
BÞ vua hä NguyÔn ®em hµng cho T©y!
Nay ta mÊt n­íc thÕ nµy,
Téi kia cµng ®¾p cµng ®Çy,
Còng v× vua NguyÔn r­íc T©y vµo nhµ,
Sù t×nh cµng nghÜ cµng cay ®¾ng lßng.
Kh¸c g× câng r¾n c¾n gµ,
N­íc ta nhiÒu kÎ t«i trung,
R­íc voi dÇy m¶, thiÖt lµ ngu si. TÊm lßng tiÕt nghÜa r¹ng cïng tuyÕt s­¬ng.
Tõ n¨m T©n Hîi trë ®i, Hoµng DiÖu víi NguyÔn Tri Ph­¬ng,
1*
T©y ®µ g©y chuyÖn thÞ phi víi m×nh.
_____________
VËy mµ vua chóa triÒu ®×nh,
1) Tù §øc thËp nhÊt niªn lµ n¨m 1858. §ã lµ n¨m
Kh­ kh­ cø t­ëng lµ m×nh kh«n ngoan.
thùc d©n Ph¸p næ sóng tÊn c«ng §µ N½ng, b¾t ®Çu
Nay ta n­íc mÊt nhµ tan
cuéc chiÕn tranh x©m l­îc n­íc ta. Trong phÇn
Còng v× nh÷ng lò vua quan ngu hÌn. Nh÷ng n¨m quan träng, cã ghi: "N¨m 1847... T©y b¾t
®Çu ®¸nh n­íc ta". ë ®©y, t¸c gi¶ nãi ®Õn sù kiÖn hai
_____________
chiÕn h¹m Ph¸p vµo vïng bÓ §µ N½ng ®· ngang
1* ThÞ phi lµ l«i th«i. nhiªn b¾n ®¾m mÊy chiÕn thuyÒn ViÖt Nam.
17 18

Cïng thµnh cßn mÊt lµm g­¬ng ®Ó ®êi. B¾c S¬n ®ã, §« L­¬ng ®©y!
N­íc ta bÞ Ph¸p c­íp råi, KÐo cê khëi nghÜa, ®¸nh T©y b¹o tµn.
Ngän cê khëi nghÜa nhiÒu n¬i lÉy lõng; XÐt trong lÞch sö ViÖt Nam,
Trung Kú ®¶ng Phan §×nh Phïng D©n ta vèn còng vÎ vang anh hïng.
Ra tay ®¸nh Ph¸p, vÉy vïng mét ph­¬ng. NhiÒu phen ®¸nh b¾c dÑp ®«ng,
1*
MÊy n¨m ra søc CÇn V­¬ng , Oanh oanh liÖt liÖt con Rång ch¸u Tiªn.
Bän «ng T¸n ThuËt næi ®­êng H­ng Yªn, Ngµy nay ®Õn nçi nghÌo hÌn,
Giang san ®éc lËp mét miÒn, V× ta chØ biÕt lo yªn mét m×nh.
¤ng Hoµng Hoa Th¸m ®Êt Yªn tung hoµnh.
§Ó ng­êi ®Ì nÐn, xem khinh,
Anh em khè ®á, khè xanh,
§Ó ng­êi bãc lét ra t×nh t«i ng­¬i!
M­u khëi nghÜa t¹i Hµ thµnh n¨m x­a,
B©y giê Ph¸p mÊt n­íc råi,
TØnh Th¸i Nguyªn víi SÇm N­a,
Kh«ng ®ñ søc, kh«ng ®ñ ng­êi trÞ ta.
KÕ nhau khëi nghÜa rñi ch­a ®­îc toµn.
GiÆc NhËt B¶n th× míi qua,
K×a Yªn B¸i, nä NghÖ An
C¸i nÒn thèng trÞ ch­a ra mèi mµnh.
Hai lÇn khëi nghÜa tiÕng vang hoµn cÇu.
L¹i cïng Tµu, Mü, Hµ, Anh,
Nam Kú im lÆng ®· l©u,
Kh¾p n¬i cã cuéc chiÕn tranh rÇy rµ.
N¨m kia khëi nghÜa ®­¬ng ®Çu víi T©y.
Êy lµ nhÞp tèt cho ta,
_____________ Næi lªn kh«i phôc n­íc nhµ tæ t«ng.
Ng­êi chóng Ýt, ng­êi m×nh ®«ng
1* CÇn V­¬ng lµ gióp vua Hµm Nghi ®¸nh T©y.
19 20