Page 258 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Từ mấy tháng trước, khi còn ở chiến khu, chúng tôi đã
nghe tin Đờ Gôn đưa ra một bản tuyên bố về quy chế mới
cho chế độ chính trị của Pháp tại Đông Dương. Theo bản
tuyên bố này, Đông Dương sẽ trở thành một liên bang gồm
năm “nước” khác nhau (ngoài Lào, Campuchia, chúng chia
III Việt Nam ra làm ba “nước”: Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ).
Các nước này sẽ được hưởng một chế độ gọi là “chế độ tự
trị ở bên trong”. Liên bang này sẽ có một chính phủ liên
Tại Hội nghị Pốtxđam cuối tháng 7 năm ấy, Đồng minh
bang đứng đầu là một “quan toàn quyền” đại diện cho
đã quyết định chia Đông Dương thành hai khu vực để tiến
nước Pháp, có cả quyền hành pháp lẫn quyền lập pháp.
vào tước vũ khí quân đội Nhật Bản khi Nhật đầu hàng.
Qua bản tuyên bố này, chính sách thực dân của đế quốc
Việc giải giáp quân đội Nhật từ vĩ tuyến 16 trở vào, do Pháp đối với ta vẫn không thay đổi.
quân đội Anh phụ trách, từ vĩ tuyến 16 trở ra, sẽ do quân Nghe tin Nhật hoàng sắp đầu hàng, Chính phủ Pháp
đội Tưởng Giới Thạch chịu trách nhiệm. Đương nhiên, đã lập tức có những hoạt động để trở lại Đông Dương.
trong việc hệ trọng đó, dân ta không được hỏi ý kiến. Do Nhiều toán gồm những võ quan, những quan cai trị,
áp lực của Mỹ, Pháp đã bị gạt ra ngoài. những tên tình báo ở Trung Hoa, ở Xây Lan , ở
1
Bọn Tưởng chưa tới thì chiều ngày 22-8, đã thấy xuất Mađagátxca được lệnh tìm mọi cách đột nhập Đông
hiện một số võ quan Pháp bên cạnh phái bộ Mỹ vừa đáp Dương. Chúng nhảy dù xuống nhiều địa điểm ở khắp

máy bay xuống Hà Nội. Trung, Nam, Bắc. Có bọn vào ta bằng đường biển. Chúng
Các viên võ quan Pháp được bọn Nhật đưa tới khách chưa biết những đổi thay sâu sắc đã diễn ra ở đây trong
sạn “Mêtrôpôn”. Nhiều kiều dân Pháp còn trú ngụ tại đây. thời gian qua. Nhiều tên còn đi tìm các quan lại, hương lý
Đồng bào ta nhận ra chúng qua bộ quần áo nhà binh cũ để cho xem giấy tờ. Hầu hết bọn chúng đã rơi vào tay
Pháp, lập tức ùa tới phản đối. Người kéo đến mỗi lúc một ta, một số vào tay Nhật.
đông. Bất chấp lưỡi lê của bọn lính Nhật đứng gác, những Về Hà Nội ít ngày, chúng tôi được tin: ngay khi Nhật
dây chắn trước khách sạn bị phá đứt tung. Trước sự phẫn đầu hàng, Chính phủ Pháp đã ra lệnh cho đạo quân viễn
nộ của quần chúng, những tên hiến binh Nhật vội vã hộ chinh Pháp ở Viễn Đông, được tổ chức từ khá lâu trước đó,
tống bọn võ quan Pháp trở về Phủ toàn quyền cũ, lúc đó
__________
còn là Tổng hành dinh của quân đội Nhật.
1. Tức Xri Lanca.
255 256