Page 62 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

1
lớp huấn luyện tại vùng đồng bào Mán trắng. Một buổi tròn, áo hoa, váy trắng, mặc đẹp như những người đi hội.
sớm, có đồng chí trên vùng Mán trắng về đón. Đồng chí Các chị cũng là những đồng chí được cử đi học. Chúng tôi
này mặc quần áo chẽn, đầu chít khăn, một con dao rừng tươi cười gật đầu chào nhau, nhưng đến khi nói chuyện thì
giắt chéo qua chiếc dây lưng thắt bó lấy người, trông như không bên nào hiểu. Chiều hôm đó, đồng chí Bình Dương
một nhà hiệp sĩ thời xưa. Đồng chí Xích Thắng giới thiệu cũng tới. Đồng chí Bình Dương là người châu Hòa An,
với tôi, đó là đồng chí Hồng Trị, một trong hai đảng viên được cử lên công tác tại vùng này. Anh nói thạo tiếng Tày,
đầu tiên của Đảng Cộng sản Đông Dương tại khu Thiện tiếng Kinh, và cũng biết một ít tiếng Mán.
Thuật, tức là vùng Mán trắng. Đồng chí Hồng Trị nói Từ khi đi làm công tác huấn luyện, đã nhiều lần tôi
bằng tiếng Kinh: gặp khó khăn về việc giải nghĩa những danh từ mới, nhất
- Chào đồng chí, đồng chí về thế này thì chúng tôi là những danh từ về chính trị. Đồng bào phần lớn, lần đầu
rất hoan nghênh. làm quen với những danh từ mới này, lại phải nhớ nhiều
Đồng chí Hồng Trị đưa tôi đi. Đúng là đi theo đường quá trong một lúc. Chúng tôi đã có kinh nghiệm đem một
chim bay. Vừa đi chúng tôi vừa phải lách lá rừng, phát số danh từ đặt tên bí danh cho các đồng chí, để học viên dễ
mây gai để mở đường trên những triền núi đá tai mèo. Mỗi nhớ. Từ đó đã xuất hiện nhiều tên mới: Minh Khai, Ấu

lần tôi hỏi đi về đâu, thì đồng chí Hồng Trị lại chỉ một Triệu, Đấu Tranh, Độc Lập, Đề Thám, Hồng Phong…
ngọn núi cao vòi vọi trước mặt. Buổi trưa, chúng tôi nghỉ Nhưng ở lớp huấn luyện đầu tiên trên rẻo cao này, thì việc
chân một lúc tại nhà một đồng chí Mán. Rồi lại tiếp tục leo giảng bài khó khăn một cách đặc biệt. Đồng chí Hồng Trị
ngược núi. Vắt nhiều vô kể. Đi miết cho đến chiều, mới hết biết tiếng Kinh nhưng chỉ nói được những tiếng thông
triền đá, trước mặt, hiện ra một khu rừng đại ngàn, cây thường trong sinh hoạt hằng ngày, khi gặp những danh từ
cối rậm rạp, song mây chằng chịt. Tôi nhìn thấy mấy đồng chính trị thì bản thân đồng chí cũng không hiểu. Tôi cố
bào Mán đang ngồi trong một chiếc lán nhỏ làm bám vào gắng tìm hiểu tình hình áp bức, bóc lột tại địa phương,
một gốc cây cổ thụ. Đồng chí Hồng Trị nói với tôi, lớp học một mặt, khai thác khả năng phiên dịch của đồng chí
sẽ mở tại đây, và những người ngồi đó là các đồng chí học Hồng Trị và đồng chí Bình Dương, một mặt, dùng thêm
viên. Các đồng chí nhìn chúng tôi với vẻ mặt mừng rỡ. Đến những hình vẽ để giảng bài. Khi nói đến Tây, Nhật áp
lúc nói chuyện, mới hay không đồng chí nào biết tiếng bức, bóc lột dân ta, thì tôi vẽ hình thằng Tây, thằng Nhật
Kinh. Lát sau, lại có thêm mấy chị đến, đầu vấn khăn đánh đập đồng bào, vẽ người dân trên lưng chồng chất sưu
cao, thuế nặng. Khi giảng về vấn đề đoàn kết để đánh
__________
Tây, đuổi Nhật thì vẽ người Mán, người Thổ, người Kinh
1. Tức người Dao.

59 60