Page 40 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

TiÕp xóc víi nh÷ng tªn mËt th¸m ng−êi ViÖt ®Ó gióp Ých cho quª h−¬ng nghÌo khæ cña chóng
(trμ trén trong ViÖt kiÒu yªu n−íc), NguyÔn ¸i Quèc ta. T«i vÉn lu«n tin t−ëng vμo nh÷ng b¹n th«ng
th−êng khÐo lÐo qua chuyÖn trß mμ gi¸o dôc hä vÒ ng«n ®· ®Õn ®©y trong thêi gian chiÕn tranh võa
lßng yªu ®Êt n−íc, gióp hä hiÓu ®óng h¬n nçi c¬ qua. Nh−ng t«i chØ biÕt mét sè Ýt, nh÷ng ng−êi
cùc cña ®ång bμo, chÝnh s¸ch bãc lét tμn b¹o vμ ngo¹i h¹ng, cßn phÇn ®«ng chØ thÝch ¨n ch¬i. Hä
ngu d©n th©m ®éc cña thùc d©n Ph¸p ë ViÖt Nam, ®· vÒ n−íc sau ®ã, ch¼ng ®em theo ®−îc mét Ýt
vÒ tinh thÇn ®Êu tranh kiªn c−êng bÊt khuÊt cña hiÓu biÕt g× vÒ chÝnh trÞ còng nh− vÒ kiÕn thøc.
nh©n d©n ta.
Trong lÇn gÆp Gi¨ng vμo ®Çu th¸ng 12-1919, *
NguyÔn ¸i Quèc ®· nh¾c l¹i cuéc næi dËy n¨m * *
1908 ë Trung Kú, tªn Gi¨ng ghi:
"... Chóng t«i nãi chuyÖn vÒ t©m lý ng−êi An NhiÒu lÇn NguyÔn ¸i Quèc v¹ch mÆt lò tí thÇy
Nam, vÒ nh÷ng vô rèi lo¹n bªn An Nam. Quèc vμ mËt th¸m vÒ nh÷ng hμnh ®éng theo dâi ®ª tiÖn
anh thanh niªn (Lª V¨n Sao) nãi r»ng: Trong còng nh− nh÷ng lêi h¨m däa bØ æi cña chóng.
nh÷ng vô rèi lo¹n ®ã, hä ®· chøng kiÕn nh÷ng Khi tªn mËt th¸m ®Õn th¨m NguyÔn ¸i Quèc ë
ng−êi næi dËy bÞ giÕt, ®Æc biÖt lμ ®èi víi ng−êi bÞ BÖnh viÖn C«sanh hái:
b¾n chÕt ®Çu tiªn th× nh÷ng ng−êi næi dËy kh¸c - T«i th−êng nghe nãi ®Õn «ng, vÒ lßng yªu
®Òu ®Ó tang vμ tham gia viÖc ch«n cÊt...". n−íc cña «ng. ThØnh tho¶ng t«i còng ®−îc thÊy
Mét lÇn vμo kho¶ng cuèi th¸ng 12-1921, khi tªn «ng trªn b¸o chÝ. Nh−ng t¹i sao «ng l¹i thÝch
NguyÔn ¸i Quèc ®ang n»m ë BÖnh viÖn C«sanh lμm chÝnh trÞ? ¤ng kh«ng sî bÞ theo dâi μ? ¤ng
(Cochin), cã mét tªn mËt th¸m ng−êi ViÖt t×m ®Õn kh«ng sî ng−êi ta cã thÓ lμm h¹i «ng?
th¨m, NguyÔn ¸i Quèc chñ ®éng hái: NguyÔn ¸i Quèc ®¸p:
- Ch¾c «ng ®ang ë trong qu©n ®éi, v× «ng cã - Ch¼ng hÒ chi! T«i thÝch lμm chÝnh trÞ th× t«i
mÒ®ay? ch¼ng sî chÕt, còng ch¼ng sî tï ®μy! Trong ®êi
- V©ng, t«i ®· tõng lμm th«ng ng«n cho qu©n nμy, chóng ta chØ chÕt cã mét lÇn, t¹i sao l¹i sî?...
ngò vμo thêi chiÕn. Nh−ng tõ khi Hßa −íc ký th× T«i biÕt lμ hiÖn giê cã mét tæ chøc gi¸n ®iÖp ®ang
t«i xin gi¶i ngò vμ hiÖn theo häc t¹i M¸cx©y theo dâi t«i r¸o riÕt, hä ®· kiÓm duyÖt nh÷ng th−
(Marseille). tõ cña t«i. Nh−ng hä lμm g× ®Ó chèng t«i chø? T«i
- Nªn häc hái thËt nhiÒu - NguyÔn ¸i Quèc nãi - cã rÊt nhiÒu b»ng chøng khi t«i viÕt vÒ mét vÊn ®Ò

37 38