Page 25 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 25
tìm xem những gì ẩn giấu đằng sau những chữ Angiêri, Tuynidi, Cônggô, Đahômây, Xênêgan,
ấy” . Một lần khác trả lời một nhà văn Mỹ, Rêuyniông... Đến đâu anh cũng thấy cảnh khổ
1
Người nói: “Nhân dân Việt Nam trong đó có cực của người lao động dưới sự áp bức bóc lột dã
ông cụ thân sinh ra tôi, lúc này thường tự hỏi man, vô nhân đạo của bọn thống trị. Một trong
nhau ai sẽ là người giúp mình thoát khỏi ách những cảnh ấy anh đã trông thấy ở Đaca
thống trị của Pháp. Người này nghĩ là Anh, có (Dacar): “Đến Đaca, bể nổi sóng rất dữ. Tàu
người lại cho là Mỹ. Tôi thấy phải đi ra nước không thể vào bờ. Cũng không thể thả canô
ngoài xem cho rõ. Sau khi xem xét họ làm ăn ra xuống vì sóng rất to. Để liên lạc với tàu, bọn
sao, tôi sẽ trở về giúp đồng bào tôi” . Pháp trên bờ bắt những người da đen phải bơi
2
Theo hành trình của tàu, Nguyễn Tất ra chiếc tàu. Một, hai, ba, bốn người da đen
Thành đã dừng chân ở cảng Mácxây, cảng Lơ nhảy xuống nước. Người này đến người kia, họ
Havơrơ (Le Havre) của Pháp. Những ngày đầu bị sóng bể cuốn đi” . Cảnh tượng đó làm cho
1
tiên trên đất Pháp, được chứng kiến ở Pháp Nguyễn Tất Thành rất đau xót. Anh liên tưởng
cũng có những người nghèo như ở Việt Nam, một cách tự nhiên đến số phận của người dân
anh nhận thấy có những người Pháp trên đất
Pháp tốt và lịch sự hơn những tên thực dân Việt Nam, đồng bào khốn khổ của anh. Họ cũng
Pháp ở Đông Dương. là nạn nhân của sự hung ác, vô nhân đạo của
Không dừng lại ở Pháp, năm 1912, Nguyễn bọn thực dân. Những sự việc như vậy diễn ra
Tất Thành làm thuê cho một chiếc tàu của hãng khắp nơi trên đường anh đi qua, tạo nên ở anh
Sácgiơ Rêuyni (Chargeurs Réunis) đi vòng quanh mối đồng cảm sâu sắc với số phận chung của
châu Phi, đã có dịp dừng lại ở những bến cảng nhân dân các nước thuộc địa.
của một số nước như Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, ___________
___________ 1. Trần Dân Tiên: Những mẩu chuyện về đời
1. Báo Ogoniok, số 39, ngày 23-12-1923. hoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb. Sự thật, Hà Nội,
2. Báo Nhân dân, ngày 18-5-1965. 1975, tr.23.
23 24
