Page 97 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 97
buæi ®i th¨m hoÆc du lÞch, B¸c ®· gÆp nh÷ng ngêi B¸c tù häc mét c¸ch kiªn tr×, ch¼ng h¹n nh
*
c¸ch m¹ng Angiªri, Tuynidi, Marèc, Mang¸t ... c¸ch B¸c häc viÕt b¸o. Tuy B¸c cã biÕt tiÕng
Cïng víi hä, B¸c tæ chøc “Héi Liªn hiÖp thuéc ®Þa Ph¸p v× ®· ®îc häc trong thêi gian theo häc ë
ë Pari”. trêng Quèc häc HuÕ nhng cha cã ®ñ vèn ®Ó
Thø hai lµ häc ph¬ng ph¸p tù häc cña B¸c. viÕt s¸ch b¸o. TrÇn D©n Tiªn kÓ l¹i: Chñ nhiÖm
§ã lµ tranh thñ mäi thêi gian ®Ó häc, tranh thñ b¸o D©n chóng - c¬ quan cña §¶ng X· héi Ph¸p -
häc ®îc nhiÒu ngêi. VÉn lêi kÓ cña anh b¹n «ng Jean Longuet, ch¸u ngo¹i C. M¸c vµ lµ nghÞ
thñy thñ: “Vµi ngµy sau tµu rêi bÕn, cã hai hµnh viªn cña Quèc héi Ph¸p, ®· khuyÕn khÝch B¸c
kh¸ch - hai ngêi lÝnh trÎ tuæi gi¶i ngò trë vÒ viÕt bµi vµ «ng sÏ ®¨ng lªn b¸o D©n chóng ®Ó
Ph¸p. T«i kh«ng hiÓu t¹i sao hai anh nµy ®· trë lµm cho nh©n d©n Ph¸p hiÓu râ nh÷ng sù bÊt
nªn b¹n th©n cña anh Ba. Hä gióp anh nhÆt rau c«ng x¶y ra ë ViÖt Nam. B¸c kh«ng ®ñ tiÕng Ph¸p
vµ buæi tèi hä cho anh mîn nh÷ng quyÓn s¸ch ®Ó viÕt, ph¶i khÈn kho¶n yªu cÇu «ng Phan V¨n
nhá, d¹y cho anh ®äc vµ viÕt. Vµ anh Ba l¹i d¹y Trêng viÕt thay. ¤ng Trêng viÕt giái nhng
hä häc quèc ng÷”. Vµ mét ngêi quen anh Ba khi kh«ng muèn ký tªn. NhÊt lµ «ng Trêng kh«ng
anh ®ang nghØ chê viÖc ë nhµ viªn chñ tµu, cho viÕt tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu B¸c muèn nãi. V× vËy B¸c
biÕt: “Anh häc tiÕng Ph¸p víi c« sen” (c« sen lµ tõ b¾t tay vµo viÖc häc lµm b¸o. Thêng lui tíi toµ
chØ ngêi phô n÷ gióp viÖc gia ®×nh). b¸o D©n chóng, B¸c ®· lµm quen víi chñ bót tê
§ã lµ c¸ch häc kiªn tr×, bÒn bØ, n¨ng ®éng vµ häc b¸o §êi sèng thî thuyÒn. Còng nh «ng Longuet,
thêng xuyªn. Cã lÇn nãi chuyÖn víi thanh niªn, ngêi chñ bót nµy rÊt ®¸ng mÕn. ¤ng ta b¶o B¸c
B¸c cho biÕt: §Ó häc ®îc ngo¹i ng÷ B¸c ph¶i kiªn viÕt tin tøc cho tê b¸o cña «ng. B¸c nãi thËt lµ
tr× mçi ngµy häc thuéc mêi tõ, häc ë mäi n¬i mäi m×nh cßn kÐm tiÕng Ph¸p. Ngêi chñ bót nãi:
lóc cho kú thuéc, cã khi viÕt c¸c tõ ®ã lªn c¸nh tay “§iÒu ®ã kh«ng ng¹i, cã thÕ nµo anh viÕt thÕ Êy.
®Ó võa lµm võa nh×n vµo ®ã cho nhí. H«m sau l¹i T«i sÏ ch÷a bµi cña anh tríc khi ®a in. Anh
häc mêi tõ kh¸c, cø thÕ mµ tÝch luü dÇn nh ta bá kh«ng cÇn viÕt dµi, n¨m s¸u dßng còng ®îc”.
tiÒn tiÕt kiÖm hµng ngµy vµo èng. B»ng c¸ch ®ã B¾t ®Çu viÕt rÊt khã kh¨n, tin tøc vÒ ViÖt Nam
dÇn dÇn B¸c ®· häc ®îc rÊt nhiÒu ngo¹i ng÷. B¸c kh«ng thiÕu, thiÕu nhÊt lµ v¨n Ph¸p. B¸c
____________ viÕt lµm hai b¶n, göi cho toµ b¸o mét b¶n, gi÷ l¹i
* Tøc Ma®agaxca. mét b¶n. (Thêi ®ã cha cã photocopy nh b©y giê)
95 96