Page 97 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

buæi ®i th¨m hoÆc du lÞch, B¸c ®· gÆp nh÷ng ng­êi
*
c¸ch m¹ng Angiªri, Tuynidi, Marèc, Mang¸t ...
Cïng víi hä, B¸c tæ chøc “Héi Liªn hiÖp thuéc ®Þa
ë Pari”.
Thø hai lµ häc ph­¬ng ph¸p tù häc cña B¸c.
§ã lµ tranh thñ mäi thêi gian ®Ó häc, tranh thñ
häc ®­îc nhiÒu ng­êi. VÉn lêi kÓ cña anh b¹n
thñy thñ: “Vµi ngµy sau tµu rêi bÕn, cã hai hµnh
kh¸ch - hai ng­êi lÝnh trÎ tuæi gi¶i ngò trë vÒ
Ph¸p. T«i kh«ng hiÓu t¹i sao hai anh nµy ®· trë
nªn b¹n th©n cña anh Ba. Hä gióp anh nhÆt rau
vµ buæi tèi hä cho anh m­în nh÷ng quyÓn s¸ch
nhá, d¹y cho anh ®äc vµ viÕt. Vµ anh Ba l¹i d¹y
hä häc quèc ng÷”. Vµ mét ng­êi quen anh Ba khi
anh ®ang nghØ chê viÖc ë nhµ viªn chñ tµu, cho
biÕt: “Anh häc tiÕng Ph¸p víi c« sen” (c« sen lµ tõ
chØ ng­êi phô n÷ gióp viÖc gia ®×nh).
§ã lµ c¸ch häc kiªn tr×, bÒn bØ, n¨ng ®éng vµ häc
th­êng xuyªn. Cã lÇn nãi chuyÖn víi thanh niªn,
B¸c cho biÕt: §Ó häc ®­îc ngo¹i ng÷ B¸c ph¶i kiªn
tr× mçi ngµy häc thuéc m­êi tõ, häc ë mäi n¬i mäi
lóc cho kú thuéc, cã khi viÕt c¸c tõ ®ã lªn c¸nh tay
®Ó võa lµm võa nh×n vµo ®ã cho nhí. H«m sau l¹i
häc m­êi tõ kh¸c, cø thÕ mµ tÝch luü dÇn nh­ ta bá
tiÒn tiÕt kiÖm hµng ngµy vµo èng. B»ng c¸ch ®ã
dÇn dÇn B¸c ®· häc ®­îc rÊt nhiÒu ngo¹i ng÷.
____________
* Tøc Ma®agaxca.
95
B¸c tù häc mét c¸ch kiªn tr×, ch¼ng h¹n nh­
c¸ch B¸c häc viÕt b¸o. Tuy B¸c cã biÕt tiÕng
Ph¸p v× ®· ®­îc häc trong thêi gian theo häc ë
tr­êng Quèc häc HuÕ nh­ng ch­a cã ®ñ vèn ®Ó
viÕt s¸ch b¸o. TrÇn D©n Tiªn kÓ l¹i: Chñ nhiÖm
b¸o D©n chóng - c¬ quan cña §¶ng X· héi Ph¸p -
«ng Jean Longuet, ch¸u ngo¹i C. M¸c vµ lµ nghÞ
viªn cña Quèc héi Ph¸p, ®· khuyÕn khÝch B¸c
viÕt bµi vµ «ng sÏ ®¨ng lªn b¸o D©n chóng ®Ó
lµm cho nh©n d©n Ph¸p hiÓu râ nh÷ng sù bÊt
c«ng x¶y ra ë ViÖt Nam. B¸c kh«ng ®ñ tiÕng Ph¸p
®Ó viÕt, ph¶i khÈn kho¶n yªu cÇu «ng Phan V¨n
Tr­êng viÕt thay. ¤ng Tr­êng viÕt giái nh­ng
kh«ng muèn ký tªn. NhÊt lµ «ng Tr­êng kh«ng
viÕt tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu B¸c muèn nãi. V× vËy B¸c
b¾t tay vµo viÖc häc lµm b¸o. Th­êng lui tíi toµ
b¸o D©n chóng, B¸c ®· lµm quen víi chñ bót tê
b¸o §êi sèng thî thuyÒn. Còng nh­ «ng Longuet,
ng­êi chñ bót nµy rÊt ®¸ng mÕn. ¤ng ta b¶o B¸c
viÕt tin tøc cho tê b¸o cña «ng. B¸c nãi thËt lµ
m×nh cßn kÐm tiÕng Ph¸p. Ng­êi chñ bót nãi:
“§iÒu ®ã kh«ng ng¹i, cã thÕ nµo anh viÕt thÕ Êy.
T«i sÏ ch÷a bµi cña anh tr­íc khi ®­a in. Anh
kh«ng cÇn viÕt dµi, n¨m s¸u dßng còng ®­îc”.
B¾t ®Çu viÕt rÊt khã kh¨n, tin tøc vÒ ViÖt Nam
B¸c kh«ng thiÕu, thiÕu nhÊt lµ v¨n Ph¸p. B¸c
viÕt lµm hai b¶n, göi cho toµ b¸o mét b¶n, gi÷ l¹i
mét b¶n. (Thêi ®ã ch­a cã photocopy nh­ b©y giê)
96