Page 96 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

tưởng tự do, dân quyền, dân chủ. Người đã kể lại: “Khi tôi độ mười ba tuổi, lần
đầu tiên tôi được nghe ba chữ Pháp: Tự do, Bình đẳng, Bác ái,… Tôi rất muốn
làm quen với nền văn minh Pháp, muốn tìm xem những gì ẩn đằng sau những
1
chữ ấy” . Đồng thời, Người nhận thấy chế độ giáo dục của thực dân Pháp chỉ
nhằm đào tạo những kẻ làm tay sai cho bọn thống trị. Nam kỳ dưới chế độ thuộc
địa cũng chẳng khác gì Trung kỳ, Bắc kỳ dưới chế độ bảo hộ. Ở đâu nhân dân
cũng bị áp bức, bóc lột, đồng bào cũng bị đọa đày, khổ nhục. Điều đó càng thôi
thúc Nguyễn Tất Thành đi sang các nước phương Tây để xem nhân dân các
nước ấy làm như thế nào mà trở nên độc lập, hùng cường, rồi sẽ trở về “giúp đỡ
đồng bào” đánh đuổi thực dân Pháp. Ý định ấy của Người bắt đầu mở ra một
phương hướng mới cho sự nghiệp cứu nước của nhân dân ta.
Ngày 5/6/1911, người thanh niên Nguyễn Tất Thành, với tên mới là Văn Ba,
được nhận vào làm phụ bếp trên tàu Amiral Latouche Tréville rời thương cảng Sài
Gòn đến Marseille (Mácxây). Với lòng yêu nước nồng nàn và căm thù bọn thực
dân vô cùng sâu sắc, Người kiên trì chịu đựng mọi thử thách, chỉ mong sao thực
hiện được hoài bão cao cả của mình. Với hành trang chủ nghĩa yêu nước, nhân văn
Việt Nam và với mục đích rõ ràng, Nguyễn Tất Thành đã bắt đầu cuộc hành trình
đến phương Tây để tìm con đường cứu nước, cứu dân. Điều này cho thấy chí
hướng và mục tiêu cứu nước của Người có sự khác biệt so với Phan Bội Châu,
Phan Châu Trinh và các bậc tiền bối khác. Đó là, cứu nước không chỉ đánh đuổi
quân đế quốc thực dân xâm lược, giành lại độc lập cho dân tộc, mà cứu nước phải
gắn liền với cứu dân, giải phóng dân tộc để giải phóng đồng bào và để chấn hưng
đất nước. Theo đó, nội dung giải phóng mang một nội hàm rộng lớn hơn, không
đơn thuần giải thóat cho đồng bào khỏi kiếp người nô lệ bị áp bức, khỏi cái đói, cái

dốt, cái rét, quan trọng hơn phải tiến lên xây dựng một cuộc đời tự do, ấm no, hạnh
phúc, nhân dân thật sự là người chủ của đất nước.
Để thực hiện hoài bão của mình, Người đã đi và sống ở nhiều nước thuộc
địa ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ Latinh, đã tận mắt thấy cuộc sống cùng cực, bị
bóc lột, bị đàn áp của các dân tộc thuộc địa và cũng đã trực tiếp tìm hiểu đời
sống của các nước tư bản phát triển, tự xưng là văn minh. Đầu tiên Người đến
Pháp năm 1911, tiếp đó sống ở Mỹ năm 1912-1913, ở Anh những năm 1913-
1917, rồi trở lại Pháp sống ở Paris từ năm 1917 đến năm 1923. Trên hành trình
tìm đường cứu nước, Nguyễn Tất Thành dần dần trở thành người lao động,
người công nhân rồi người cộng sản, một chiến sĩ của phong trào cách mạng thế
giới. Quá trình này “tưởng chừng như đơn giản và tự nhiên, thực ra đó là một

chặng đường chiến thắng biết bao khó khăn với sự lựa chọn vững chắc, tránh
2
được sai lầm dẫn tới ngõ cụt” .
__________
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 1, tr. 461.
2. Song Thành, Hồ Chí Minh - Nhà tư tưởng lỗi lạc, Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội, 2009,
tr.109.

94