Page 26 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 26
diện tích đất trồng lúa, tạo dựng nền văn minh bị chua phèn và giải phóng lưu huỳnh tự sinh gây
“trồng lúa nước” điển hình ở nước ta. Đầu tiên dân độc cho môi trường nước mặn - lợ.
ta lấn các bãi bồi ven sông, sau đó chuyển sang lấn Càng về sau, lấn biển càng được thực hiện cấp
biển kết hợp “thau chua, rửa mặn” để ngọt hóa làm tập hơn, đất lấn biển được sử dụng với mục đích xây
nông ở quy mô nhỏ lẻ, lâu dài dần chuyển thành dựng hoặc mở rộng đô thị, làm khu công nghiệp,
làng mạc. Đến cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX, trang trại nuôi thủy sản,... theo cách “đồng nhất
vùng đất bãi bồi ven biển đồng bằng sông Hồng hóa” việc sử dụng các vùng đất ven biển khác nhau
rộng mênh mông hầu như chưa được khai phá, chỉ về bản chất. Hệ lụy là nhiều vùng đất sau đó bị
có vài làng tự phát, nhà cửa thưa thớt phía trái sông hoang hóa, thay đổi về chất, không cho năng suất
Hồng. Nguyễn Công Trứ là người đầu tiên có công như mong muốn. Tuy nhiên có thể nói, dù có những
khai hoang lấn biển ở “quy mô lớn”, hình thành nên thành bại thế nào thì lấn biển/tiến biển vẫn luôn là
đơn vị cấp huyện từ khai hoang lấn biển là Tiền khát vọng của người Việt, không chỉ để mưu sinh
Hải (1828), nay thuộc tỉnh Thái Bình, và Kim Sơn mà còn để tiến ra biển khẳng định chủ quyền biển,
(1829), nay thuộc tỉnh Ninh Bình. Sự nghiệp lấn đảo của Tổ quốc .
1
biển cũng gắn với tài tổ chức của Nguyễn Công Trứ, Công cuộc khai hoang, chinh phục những vùng
ông tập hợp người lao động nghèo, phát triển sinh đất mới là việc làm không thể thiếu được của mỗi
kế mới và khát vọng hướng biển lập cơ đồ. triều đại hay mỗi một thời kỳ lịch sử ở Việt Nam.
Trong những năm 1961 - 1970, Chính phủ ta Thời Trần, các vương hầu, quý tộc được Nhà nước
đã phát động phong trào khai hoang các vùng đất cho phép tổ chức khai hoang lập ra các điền trang
mới, gồm đồi núi hoang vu và lấn biển với mục đích thái ấp ở Nam Định có Trần Liễu, Trần Nhật
để giãn dân, phát triển các vùng kinh tế mới, cải Duật,... Thời Lê sơ, Nhà nước tập trung khai hoang
thiện đời sống của người dân. Ở vùng ven biển, ở địa bàn Thanh Hóa, Nghệ An, Nam Định,... Cho
lấn biển vẫn chủ yếu canh tác nông nghiệp, một đến nhà Nguyễn đã xác lập hình hài của lãnh thổ
số nơi lập nên những nông trường rộng lớn, sau đất liền nước ta hình chữ S ven bờ Biển Đông. Triều
này kết hợp làm các khu đầm nuôi thủy sản thông đình Nguyễn cũng đã khai phá khu vực trung tâm
qua hình thức “quai đê” lấn biển. Các khu vực ven đồng bằng sông Cửu Long ven sông Tiền, sông Hậu
biển có rừng ngập mặn và đất chua phèn, sau khi
lấn biển thì năng suất lúa và tôm đều thấp do đất 1. Nguyễn Chu Hồi: “Lịch sử và tương lai của công cuộc
ở đây dùng vài năm bị suy thoái, bị cứng rắn hóa, lấn biển”, tạp chí Kiến trúc và Quy hoạch, Hà Nội, 2021.
24 25
