Page 811 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần thứ hai: T I NĂNG QUÂN SỰ XUẤT CHÚNG, CỐNG HIẾN ĐẶC BIỆT XUẤT SẮC...

thì chắc chắn ông sẽ thất bại. Nhưng chẳng may cho chúng ta, ông đã nhận
ra điều đó và đây là một trong những lý do khiến ông tạm ngừng tiến công” .
1
Quyết định trì hoãn tiến công Điện Biên Phủ của Tổng Tư lệnh Võ Nguyên
Giáp khiến Navarre hết sức lo lắng: “Về phần tôi, tôi lúc tin lúc lo. Khi ngồi
tại nhiệm sở ở Sài Gòn tôi lo lắng nhiều hơn (...) một nỗi lo âm thầm vẫn ẩn

náu và chất chứa trong tôi”. Sau khi lên kiểm tra việc chuẩn bị chiến đấu
của quân Pháp tại Điện Biên Phủ trở về, tướng Ély hỏi Navarre: “Tất cả
binh lính đều muốn giao chiến, còn anh, anh có mong không?”. Navarre đáp:
“Không, tôi không mong” . Rút cuộc, điều không mong muốn của Navarre đã
2
thành hiện thực và trở thành nỗi ám ảnh với nước Pháp.
Từng rải truyền đơn thách thức Đại tướng Giáp đưa quân đọ sức tại Điện
Biên Phủ nhưng kết cục De Castries - chỉ huy tập đoàn cứ điểm này phải

thú nhận: “Tướng Giáp là một người thông minh, dũng cảm, một người giỏi
chỉ huy du kích. [...]. Chúng tôi đã thấy rõ điều đó. Nay qua trận Điện Biên
Phủ, tôi thấy tướng Giáp không những giỏi về chỉ huy đánh du kích mà còn
giỏi cả về chỉ huy trận địa chiến, chỉ huy tác chiến hiệp đồng binh chủng, và

cả về nghi binh đánh lừa tình báo đối phương” . De Castries khẳng định:
3
“Quân đội viễn chinh Pháp và các tướng tá Pháp chúng tôi là một đội quân
nhà nghề, thiện chiến và trang bị hiện đại. Sự kiện tướng Giáp thắng chúng

tôi ở Điện Biên Phủ làm chúng tôi ngạc nhiên về tài năng của ông [...] tôi
thừa nhận tướng Giáp rất sành sỏi binh nghiệp và khôn ngoan hơn tôi đã
đành, mà còn hơn cả tướng Cônhi và Đại tướng Navarre. Tôi hân hạnh làm
đối thủ của tướng Giáp, được làm kẻ chiến bại trực tiếp của một người tài
giỏi như tướng Giáp. Tôi ngưỡng mộ và kính phục ông” .
4
Từng gây tốn nhiều bút mực khi người đứng đầu Nhà Trắng buộc các
tướng lĩnh Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ cam kết bảo vệ Khe
Sanh bằng mọi giá, phải mất nhiều năm những bộ óc hàng đầu của Lầu

_______________

1, 2. Navarre: Thời điểm của những sự thật, người dịch: Nguyễn Huy Cầu, Nxb. Công an
nhân dân và Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Hà Nội, 1994, tr. 385, 201.
3. Báo Lao động (số Đặc biệt), ““Sự lạ” về con người làm nên chiến thắng hai cường quốc”,
P. Thảo tổng hợp, tháng 10/2013, tr. 96.
4. Những thành công này được đánh giá: “Về chiến thuật, ông Giáp là bậc thầy trong nghệ thuật
chiến tranh du kích; về mặt này, ông là người chỉ huy vĩ đại nhất của mọi thời đại” (Peter Mcdonald:
Tướng Giáp qua hai cuộc chiến tranh Đông Dương, Sđd, tr. 376).

809