Page 10 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

th× con ng−êi lμ mét thø thuyÒn nh− vËy. Con
ng−êi cÇn ®−îc h−ëng thô ngμy cμng ®Çy ®ñ h¬n,
tinh läc h¬n, khoa häc h¬n ®Ó cã mét cuéc sèng
chÊt l−îng cao, ®ñ søc lùc, trÝ tuÖ vμ t©m hån sö
dông cuéc sèng cña m×nh, cèng hiÕn ®iÒu g× ®ã cho
lîi Ých céng ®ång, t¹o ra mét lÏ sèng cao ®Ñp xøng
®¸ng víi con ng−êi.
¡n, thùc lμ quan träng. Quan niÖm vÒ ¨n thÕ
nμo, cã thÓ hiÓu ®−îc anh lμ con ng−êi thÕ nμo! Ch¶
thÕ mμ trong ca dao, tôc ng÷, thμnh ng÷ cña d©n
téc ta l¹i ®Ò cËp rÊt nhiÒu quanh lÜnh vùc ®¸ng
quan t©m nμy. Cã nh÷ng c©u chØ lμ nhËn xÐt, tr×nh
bμy cuéc sèng ®a d¹ng vμ cô thÓ, kiÓu nh−: ¡n
sãng, nãi giã; ¡n B¾c, nãi Nam; ¡n ch¾c, mÆc bÒn;
¡n ®¾ng, nuèt cay; ¡n b÷a s¸ng, lo b÷a tèi;…
Cã nh÷ng c©u vèn lμ mét lêi khuyªn vÒ nÕp ¨n
ë vμ xö thÕ trong chuyÖn ¨n uèng nh−: ¡n tr«ng
nåi, ngåi tr«ng h−íng; ¡n cã mêi, lμm cã khiÕn; ¡n
qu¶ nhí kÎ trång c©y; ¡n bít b¸t, nãi bít lêi; ¡n cã
nhai, nãi cã nghÜ; ¡n tïy n¬i, ch¬i tïy chèn; KhÐo
¨n th× no, khÐo co th× Êm;…
Cã nh÷ng kiÓu ¨n bÞ lªn ¸n, vÝ nh−: ¡n thËt,
lμm gi¶; ¡n liÒu, tiªu cμn; ¡n chã c¶ l«ng, ¨n hång
c¶ hét; ¡n ch¹c, uèng ch»ng; ¡n xæi, ë th×; ¡n
®¬m, nãi ®Æt; ¡n nh− má khoÐt; ¡n kh«ng nªn ®äi,
nãi ch¼ng nªn lêi; NgËm miÖng ¨n tiÒn; Theo ®ãm
¨n tμn;… L¹i nhiÒu kiÓu ¨n ®¸ng khen ngîi, vÝ
nh−: ¡n ngät tr¶ bïi; ¡n lÊy th¬m lÊy tho;... NhiÒu
khi ¨n chØ lμ c¸i cí ®Ó nãi vÒ t×nh nghÜa gi÷a con
8 9
ng−êi víi nhau. Tr−íc hÕt, ph¶i nãi ®Õn sù quý
träng h¹t g¹o, lßng biÕt ¬n nh÷ng ng−êi ®· lμm ra
h¹t g¹o, cñ khoai, cñ s¾n… nu«i ta lín lªn:
- C¬m nμy lμ ngäc lμ ch©u
Kh«ng cμy, kh«ng cÊy biÕt ®©u c¬m vμng.
- Cμy ®ång ®ang buæi ban tr−a
Må h«i th¸nh thãt nh− m−a ruéng cμy
- Ai ¬i! B−ng b¸t c¬m ®Çy
DÎo th¬m mét h¹t, ®¾ng cay mu«n phÇn!
Mμ thùc ra ¨n uèng chØ cèt ®Ó duy tr× cuéc
sèng - víi bao nhiªu t×nh c¶m, kû niÖm, v−ît lªn
mäi vËt chÊt tÇm th−êng:
- Rñ nhau xuèng bÓ mß cua
Lªn rõng h¸i qu¶ m¬ chua nÊu cïng
Hai ta chua ngät ®· tõng
Non mßn biÓn c¹n ta ®õng quªn nhau.
¡n cã lóc d−êng nh− kh«ng cÇn thiÕt:
- Nhí ai, nhí m·i thÕ nμy
Nhí ®ªm quªn ngñ, nhí ngμy quªn ¨n.
- §ãi lßng ¨n nöa tr¸i sim
Uèng nöa b¸t n−íc, ®i t×m ng−êi th−¬ng.
¡n, nhiÒu khi ®−îc ®¸nh gi¸ kh«ng phô thuéc
vμo nh÷ng mãn ®ã; mμ cßn kÓ c¶ ®å dïng (B¸t
s¹ch ngon c¬m), quan träng nhÊt lμ kh«ng khÝ b÷a
¨n, quan hÖ trong b÷a c¬m, vÝ nh−:
- Thμ r»ng ¨n b¸t c¬m rau
Cßn h¬n c¸ thÞt, nãi nhau nÆng lêi.