Page 124 - Microsoft Word - KE CHUYEN DANH NHAN VIET NAM....doc

kh«ng ph¶i ch÷ “®«ng” (phÝa ®«ng) råi ®−a sø xem. ghi chÐp. ChØ riªng trong cuèn V©n ®µi lo¹i ng÷
Sø ®øng dËy v¸i bèn v¸i, råi lÊy ¸o cÇu tr¶ l¹i, tá «ng ®· trÝch dÉn c¶ th¶y 557 cuèn s¸ch, trong ®ã
lßng hÕt søc kh©m phôc tµi trÝ cña ng−êi Nam. cã nh÷ng cuèn s¸ch cña ch©u ¢u dÞch ra tiÕng
BÊy giê vua chóa quÇn thÇn nhµ Lª míi biÕt ®ã lµ Trung Quèc.

®è mÑo. Ch÷ viÕt kh«ng ra ch÷ “xa” mµ còng Trong khèi l−îng tri thøc ®å sé cña Lª Quý §«n
ch¼ng ra ch÷ “®«ng”, lµ trÝch th¬ cña Mao Kh−u cã mét ®Æc ®iÓm rÊt ®¸ng chó ý lµ «ng kÕt hîp
trong Kinh Thi: “Hå cõu m«ng nhung, phØ xa bÊt ®−îc c¶ hai mÆt tri thøc s¸ch vë vµ tri thøc thùc
®«ng”. NghÜa lµ: “¸o hå cõu r¸ch r−íi, ch¼ng ph¶i tiÔn. Tri thøc s¸ch vë cña «ng cã hÖ thèng, cã
lµ kh«ng cã xe mµ kh«ng sang phÝa ®«ng". Sø chiÒu s©u. ThËt ®óng nh− Phan Huy Chó ®¸nh
Thanh muèn nãi lµ m×nh kh«ng cã ¸o ®¹i lÔ nªn gi¸: “¤ng t− chÊt kh¸c ®êi, th«ng minh h¬n
kh«ng d¸m ®Õn. C¶ mét c©u mµ thu gän vµo cã ng−êi... B×nh sinh lµm s¸ch rÊt nhiÒu. Bµn vÒ
mét ch÷, chØ mét ch÷ mµ thay thÕ ®ñ lêi lÏ cña c¶ kinh sö th× s©u s¾c, réng r·i, mµ nãi vÒ ®iÓn cè th×
mét bøc th−, triÒu ®×nh x«n xao khen kÎ ®è m−êi ®Çy ®ñ, râ rµng. C¸i së tr−êng cña «ng v−ît h¬n
phÇn th× l¹i cµng phôc ng−êi gi¶i tr¨m phÇn. c¶, næi tiÕng ë trªn ®êi".

3. Tr−íc t¸c ®Ó l¹i

Lª Quý §«n ®Ó l¹i cho ®êi nhiÒu c«ng tr×nh

nghiªn cøu cã gi¸ trÞ, nh− §¹i ViÖt th«ng sö (Bé
sö th«ng suèt cæ kim vÒ n−íc §¹i ViÖt), Phñ biªn
t¹p lôc (Ghi chÐp t¶n m¹n trong khi ®i vç yªn
vïng biªn), Th− kinh diÔn nghÜa (DiÔn nghÜa Kinh
thi), V©n §×nh lo¹i ng÷ (Ghi chÐp nh÷ng ®iÒu thu
ho¹ch ®−îc thµnh tõng lo¹i). Cã thÓ nãi, tr−íc t¸c
cña Lª Quý §«n hÕt søc ®å sé, ngµy nay phÇn thÊt
l¹c còng nhiÒu, mµ phÇn cßn l¹i còng t−¬ng ®èi
lín. Bëi «ng kh«ng chØ cã tµi mµ «ng lµm viÖc còng
hÕt søc cÇn cï, chÞu khã, kh«ng s¸ch g× «ng kh«ng
®äc, kh«ng viÖc g× «ng kh«ng suy nghÜ, quan s¸t,

121 122