Page 126 - Microsoft Word - KE CHUYEN DANH NHAN VIET NAM....doc

khi cßn sèng, «ng ®· ®−îc nh©n d©n ë ®©y lËp sinh
tõ thê. ThÕ nh−ng, trong chèn quan tr−êng, «ng
rÊt long ®ong, lËn ®Ën. Còng bëi ®· ngang tµng,
phãng tóng, «ng l¹i lu«n lu«n muèn tho¸t ra khái
NGUYÔN C¤NG TRø
vßng c−¬ng táa vµ nh÷ng rµng buéc cña lÔ gi¸o
phong kiÕn. Cã lóc lµm ®Õn chøc T− nghiÖp Quèc
1. “Trêi ®Êt cho ta mét ch÷ tµi" Tö Gi¸m, ThÞ lang, Th−îng th−, Tæng ®èc... nh−ng
còng nhiÒu lÇn bÞ gi¸ng chøc ba cÊp, bèn cÊp,
1
NguyÔn C«ng Trø (1778-1858) tù Tån ChÊt,
hiÖu Ngé Trai, biÖt hiÖu Hy V¨n, ng−êi lµng Uy thËm chÝ bÞ c¸ch tuét xuèng lµm lÝnh thó, nh−ng
ViÔn, huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh. ¤ng ®Ëu «ng kh«ng lÊy ®ã lµm ®iÒu buån phiÒn.
Gi¶i nguyªn, lµm quan tr¶i ba triÒu Minh MÖnh, N¨m 1848, trßn 70 tuæi, «ng vÒ h−u, sèng ë Nghi
ThiÖu TrÞ vµ Tù §øc. Xu©n, vµ th−êng c−ìi bß ®i ch¬i ®©y ®ã. §»ng sau ®Ýt
NguyÔn C«ng Trø lµ ng−êi cã nhiÒu tµi, tµi bß óp mét c¸i mo cau, cã ai hái th× ®¸p: “§Ó che
nh−ng l¹i ng«ng: miÖng thÕ gian", råi l¹i ng©m hai c©u th¬:
Trêi ®Êt cho ta mét ch÷ tµi MiÖng thÕ khã ®em b−ng nã l¹i
Gi¾t l−ng lµm vèn th¸ng ngµy ch¬i. Lßng m×nh ch−a dÔ bãc ai coi.
Ch¶ thÕ mµ tµi nµo cña «ng còng ®Ó l¹i dÊu Ên N¨m MËu Ngä 1858, Ph¸p næ sóng tÊn c«ng §µ
trong lÞch sö, trong c¸c giai tho¹i vµ trong lßng N½ng, tuy ®· 80 tuæi, «ng vÉn tha thiÕt xin ®−îc
ng−êi d©n, nh−: tµi khai khÈn, tµi qu©n sù, tµi tæ tßng qu©n ®i ®¸nh giÆc, nh−ng thÊy «ng tuæi giµ
chøc c«ng viÖc, tµi v¨n ch−¬ng, v¨n nghÖ... søc yÕu nªn vua kh«ng chuÈn y.
NguyÔn C«ng Trø còng lµ ng−êi næi tiÕng ®a
t×nh, tù do, ngang tµng vµ phãng tóng. V¨n th¬ 2. Ngay tõ thuë häc trß, ®· næi tiÕng ng«ng
cña «ng, sö s¸ch viÕt vÒ «ng, ®Òu thÓ hiÖn ®iÒu ®ã. Lóc cßn trÎ NguyÔn C«ng Trø lµ ng−êi rÊt tinh
¤ng còng lµ ng−êi cã c«ng lín trong viÖc tæ chøc nghÞch. Tr−a, tèi th−êng hay l¶ng v¶ng vµo c¸c
khÈn hoang hai huyÖn TiÒn H¶i, Kim S¬n vµ ngay miÕu long thÇn, thæ ®Þa ë lµng ®Ó ch¬i ®ïa, vÏ bËy.
_______________ Cã lÇn l¹i bª c¶ x«i, chuèi, r−îu, thÞt ë bÖ thê vÒ
®¸nh chÐn, khiÕn thñ tõ cø nghi nghi hoÆc hoÆc
1. Theo Tõ ®iÓn t¸c gia ViÖt Nam, Nxb. V¨n hãa - TT,
1999, tr. 732, NguyÔn C«ng Trø sinh n¨m 1788, mÊt n¨m 1858. mµ ch¼ng d¸m kªu ca...

123 124