Page 57 - Microsoft Word - KE CHUYEN DANH NHAN VIET NAM....doc
P. 57
Thanh Thö, thÊy tr−íc s©n ®iÖn cã nhiÒu c©y quÕ, thµnh ng−êi cã quyÒn hµnh lín nhÊt n−íc, ®−îc
vua bÌn ra c©u ®èi ch¬i: phong chøc Phô chÝnh Th¸i s−, B×nh ch−¬ng qu©n
Thanh Thö ®iÖn tiÒn thiªn thô quÕ; quèc träng sù, t−íc Tuyªn trung vÖ quèc ®¹i
C¸c quan cïng ®i cßn ®ang lóng tóng ch−a t×m v−¬ng. N¨m 1397, Hå Quý Ly cho dùng cung ®iÖn
ra c©u ®èi l¹i thÕ nµo cho hay, cho chØnh th× Hå ë Thanh Ho¸, Ðp vua TrÇn ThuËn T«ng dêi ®« vÒ
Quý Ly chît nhí l¹i c©u th¬ trªn b·i biÓn n¨m ®Êy, råi l¹i Ðp vua ®i tu tiªn, nh−êng ng«i cho con
nµo, bÌn ®äc lu«n: lµ TrÇn ThiÕu §Õ.
Qu¶ng Hµn cung lý nhÊt chi mai. §Õn n¨m 1400, Hå Quý Ly c−íp ng«i nhµ TrÇn,
Hai c©u ghÐp l¹i thµnh mét c©u rÊt chØnh: ®æi tªn n−íc lµ §¹i Ngu.
Thanh Thö ®iÖn tiÒn thiªn thô quÕ; Hå Nguyªn Trõng tuy lµ con tr−ëng cña Hå
Qu¶ng Hµn cung lý nhÊt chi mai. Quý Ly nh−ng l¹i kh«ng muèn lµm vua, mµ chØ
DÞch nghÜa: gi÷ chøc T− ®å t¶ T−íng quèc. Cßn Hå Quý Ly
Thanh Thö ®iÖn kia ngµn gèc quÕ; trong lßng muèn nh−êng ng«i cho ng−êi con thø lµ
Qu¶ng Hµn cung nä mét cµnh mai. Hå H¸n Th−¬ng nh−ng vÉn ch−a qu¶ quyÕt, v× cßn
Nghe xong, c¸c quan ®ång triÒu ai còng phôc e ng¹i Hå Nguyªn Trõng kh«ng b»ng lßng.
Mét h«m, Hå Quý Ly muèn thö Hå Nguyªn
tµi Hå Quý Ly. Riªng nhµ vua kh«ng giÊu næi
kinh ng¹c, thèt lªn: Trõng, bÌn chØ vµo c¸i nghiªn mùc b»ng ®¸, ra
- Nhµ ng−¬i lµm sao biÕt ®−îc viÖc trong cung ta? mét vÕ ®èi r»ng:
Thö nhÊt quyÒn kú th¹ch, h÷u thêi vi v©n vi vò,
Nguyªn lµ nhµ vua cã mét ng−êi con g¸i tªn lµ dÜ nhuËn sinh d©n;
NhÊt Chi Mai, nh−ng ë trong mét cung riªng, NghÜa lµ:
chÝnh nhµ vua ®· ®Æt tªn cho cung Êy lµ cung Viªn ®¸ nhá b»ng n¾m tay, mµ cã lóc lµm m©y,
Qu¶ng Hµn, ®óng nh− c©u th¬ mµ Quý Ly võa ®äc. lµm m−a, nhuÇn t−íi mu«n d©n;
Hå Quý Ly nghe vua hái ®· thËt thµ t©u l¹i mäi Nguyªn Trõng biÕt cha vÝ em trai nh− m©y,
chuyÖn. Vua TrÇn cho lµ duyªn trêi ®Þnh, bÌn g¶ nh− m−a cã thÓ lËp c«ng gióp ®êi, vµ h¬n thÕ n÷a,
c«ng chóa cho «ng ta. «ng còng kh«ng cã ý tranh giµnh ng«i vua víi em,
Kh«ng biÕt c©u chuyÖn kia cã bao nhiªu phÇn nªn khiªm tèn m−în h×nh ¶nh c©y gç th«ng ®Ó nãi
tr¨m lµ sù thùc, nh−ng chÝnh sö ®Òu ghi râ viÖc sau tµi cña m×nh chØ ®¸ng lµ t«i gióp n−íc chø kh«ng
khi vua TrÇn NghÖ T«ng mÊt (1394), Hå Quý Ly trë ®¸ng lµm vua:
55 56
