Page 167 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 167
"NghÖ tr−êng giai sù" (ViÖc ®¸ng nãi ë tr−êng thi Qua bèn kú thi, §oµn Tö Quang ®¹t kÕt qu¶
NghÖ An), trong ®ã m« t¶ tØ mØ qu¸ tr×nh thi cö hai −u, hai thø, kÐm ng−êi ®ç thñ khoa lµ Phan
cña l·o thÝ sinh §oµn Tö Quang, ®¹i ý nh− sau: Béi Ch©u mét −u. LÏ ra «ng §oµn ®−îc xÕp ¸
Vµo thi, «ng §oµn còng mang èng quyÓn, h¹ nguyªn (®ç thø hai). Song khi xÐt trong quyÓn, n¬i
lÒu, tr¶i chiÕu vµ ngåi ngay ng¾n, nghiªm chØnh ë céng c¸c chç tÈy xãa, theo quy chÕ thÝ sinh ph¶i
vÞ trÝ cña m×nh, theo ®óng quy ®Þnh mét c¸ch viÕt ba ch÷: "Céng quyÓn néi", råi míi ®−îc kª ra
nhanh nhÑn kh«ng thua kÐm c¸c thÝ sinh trÎ tuæi. tõng lçi, th× «ng §oµn l¹i kh«ng viÕt.
Lµm xong bµi kú thø nhÊt th× trêi ®· xÕ chiÒu, «ng §¸ng lý ph¹m tr−êng quy sÏ bÞ ®¸nh háng,
nép quyÓn, råi tù tay kÐo xe, chë lÒu châng ra vÒ, nh−ng quan Ch¸nh chñ kh¶o KhiÕu N¨ng TÜnh
ch¼ng thÊy cã gia nh©n trî gióp. Cã ng−êi cho c¶m phôc chÝ häc hµnh cña «ng §oµn hiÕm thÊy
r»ng «ng §oµn khã qua næi vßng thi ®Çu tiªn, v× ë x−a nay trong khoa cö n−íc ta, nªn ®· th¶o tê tÊu
c¸i tuæi ®¹i thä nh− «ng sÏ rÊt dÔ quªn, hoÆc lªn trªn xin cho «ng ®ç, nh−ng chØ xÕp thø 29
nhÇm lÉn kh«ng viÕt tr¸nh c¸c tªn hóy theo ®óng trong sè 30 ng−êi tróng tuyÓn cña khoa thi nµy.
quy ®Þnh còng nªn. Nh−ng khi dß hái th× thÊy «ng Ngµy x−íng danh, khi nghe tiÕng loa gäi ®Õn
vÉn cßn minh mÉn l¾m. tªn m×nh, «ng §oµn tr¶ lêi mét tiÕng to, råi ®i vµo
§Õn kú phóc h¹ch, cßn l¹i 35 ng−êi, trong ®ã cã
tªn «ng §oµn. Song lÇn nµy, quan tr−êng l¹i nghÜ b¸i l¹y, nhËn mò ¸o vua ban, nhanh nhÑn, ho¹t
r»ng «ng l·o khã lßng mµ ®Þch næi c¸c thÝ sinh trÎ b¸t ch¼ng kÐm g× c¸c ®ång khoa chØ vµo bËc tuæi
tuæi. V¨n s¸ch, th¬ phó ch¾c l·o kh«ng cßn nhí ch¸u, ch¾t m×nh.
®−îc tá t−êng, ch÷ viÕt tay run, e r»ng còng khã C¸c quan ®Çu tØnh, ch¸nh phã chñ kh¶o dù
tr¸nh nghiªng ng¶, nÐt ®Ëm nh¹t kh«ng ®óng buæi x−íng danh Êy, thÊy «ng §oµn ®i tíi, r©u tãc
kiÓu. ThÕ nh−ng, mét lÇn n÷a thÝ sinh t¸m m−¬i b¹c ph¬, d¸ng vÎ thanh tho¸t nh− lµ thÇn tiªn
hai tuæi nµy l¹i lµm c¸c quan tr−êng rÊt ®çi ng¹c gi¸ng thÕ, ®Òu ®øng c¶ dËy cÇm tay nøc në khen
nhiªn, khi khíp ph¸ch hä thÊy bµi thi cña «ng lµm ngîi. Suèt ba kú ph¶i b¸i l¹y ®Ó t¹ ¬n vua, nhËn
kh¸ hay, ®−îc chÊm ®iÓm lo¹i −u vÒ kinh nghÜa, mò ¸o vua ban vµ ®−îc dù yÕn tiÖc, «ng §oµn ®Òu
th¬ phó vµ lo¹i thø vÒ v¨n s¸ch. §Æc biÖt ch÷ viÕt tá ra tr¸ng kiÖn, kh«ng cã vÎ g× lµ khã kh¨n, mÖt
cña «ng kh«ng hÒ run tay, ®Ëm nh¹t, mÊt nÐt nh− nhäc do ph¶i ®øng lªn, quú xuèng kh¸ nhiÒu lÇn.
ng−êi ta t−ëng, ng−îc l¹i cßn ®Ñp vµ râ rµng h¬n Trong b÷a tiÖc, khi nghe c¸c quan hái han vÒ
nhiÒu thÝ sinh kh¸c. gia thÕ, ca ngîi ý chÝ häc hµnh, «ng §oµn ®· tr¶
165 166
