Page 26 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

háo hức đi tìm chân lý. Có khi chúng tôi ngồi hàng buổi là một cuốn sách về chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa
nghe cụ Phan nói chuyện. quốc tế, có thể nói là tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản
Nhưng rồi trong anh em bắt đầu có những lời thì bằng tiếng Pháp, một tập tài liệu của “Hội Liên hiệp các
thào, bàn tán về nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc. Một dân tộc bị áp bức trên thế giới” in ở Bờrúcxen (Bỉ), và một
hôm anh Nguyễn Khoa Văn (anh Hải Triều) kiếm đâu số văn bản về cuộc họp ở Quảng Châu, đặc biệt trong đó
được một quyển Bản án chế độ thực dân Pháp của có bài nói chuyện của Nguyễn Ái Quốc. Tôi đem tập tài
Nguyễn Ái Quốc, đem về chuyền tay chúng tôi. Ngoài bìa liệu ra cánh đồng vắng, trèo lên cây, ngồi đọc. Lần đầu
sách có in cả chữ Ảrập. tiên tôi được đọc một tập tài liệu có hệ thống về chủ
Anh em lượm lặt khắp nơi và kể cho nhau nghe nhiều nghĩa cộng sản và chủ nghĩa quốc tế. Có thể nói là tư
chuyện ly kỳ về Nguyễn Ái Quốc. Những chuyện Nguyễn tưởng của chủ nghĩa cộng sản đã được cắt nghĩa lần lần
Ái Quốc bôn ba khắp nơi trên thế giới. Những chuyện qua từng trang sách. Sau đó, tôi trở lại Huế. Lần này,
Nguyễn Ái Quốc làm báo Người cùng khổ ở Pari. Những không phải là đi học, mà đi hoạt động cách mạng. Ở
Huế, anh Phan Đăng Lưu từ Quảng Châu về, nhiều lần
người nói chuyện đều say sưa như chính mắt họ đã nhìn
nói chuyện về đồng chí Nguyễn Ái Quốc.
thấy Nguyễn Ái Quốc trong các câu chuyện mà họ kể lại.
Mấy năm trước đây, trong thời gian làm báo Tiếng nói
Có một thời kỳ, bỗng nghe tin đồn Nguyễn Ái Quốc đã mất
của chúng ta (Notre voix), một tờ báo công khai của Đảng
vì bệnh ho lao. Ít lâu sau, mọi người đã tìm ra, đó chỉ là
bằng tiếng Pháp ở Hà Nội, chúng tôi thường nhận được
tin bịa đặt của bọn đế quốc. Chúng không biết làm cách
những bài đánh máy ký tên “P.C. Lin” từ nước ngoài gửi
nào để ngăn chặn ảnh hưởng của Nguyễn Ái Quốc trong
về. Qua một vài lần, chúng tôi đoán được những bài đó là
thanh niên, nên đã tung ra tin này. Rồi không biết anh em
của đồng chí Nguyễn Ái Quốc... Mỗi khi nhận được bài của
lại tìm đâu được một tấm ảnh Nguyễn Ái Quốc. Trong
P.C. Lin, chúng tôi lại chuyền tay nhau đọc đi, đọc lại, và
ảnh, Nguyễn Ái Quốc còn trẻ, có đôi mắt rất linh lợi, đầu
khi đăng báo thì xếp vào một mục với tên Những lá thư từ
đội mũ phớt đen. Tấm ảnh rất mờ. Nhưng với trí tưởng
Trung Hoa. Đó là những ý kiến về Mặt trận Dân chủ rộng
tượng và lòng kính phục của chúng tôi, đấy là hình ảnh
rãi, những nhận định mới về tình hình thế giới, những
sáng ngời của người thanh niên cách mạng đầy nhiệt tình
kinh nghiệm bổ ích về cách mạng của Trung Quốc. Nhiều
và chí lớn.
bài khá dài, chúng tôi phải đăng trên báo thành nhiều kỳ.
Sau cuộc bãi khóa năm 1927 của học sinh Huế, tôi
Có lần, anh em trong tòa soạn tìm mua một chiếc máy chữ
phải trở về quê. Một hôm, anh Nguyễn Chí Diểu, một
gửi cho đồng chí “P.C. Lin” (chiếc máy chữ đó Bác dùng
người bạn rất thân ở Huế về, đưa tôi một tập tài liệu. Đó
mãi về sau này).

23 24