Page 76 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phong trào tại Kim Mã phát triển tốt. Chẳng bao lâu được lòng tin tuyệt đối, đồng bào Mán thường dùng cách
các hội cứu quốc đã lan ra các xã trong tổng, các ban Việt ăn thề. Tôi nói với đồng chí Khánh:
Minh xã, tổng được thành lập. - Ăn thề để cùng tin nhau, để suốt đời trung thành với
Lúc này, chúng tôi đã nhận thấy, tình hình phong trào hội, thì càng tốt chứ sao!
hiện nay đang tốt, nhưng Kim Mã ở cạnh đường cái, bọn Tôi cùng đồng chí Khánh lên Cẩm Lý và gặp người
địch có thể kéo đến rất nhanh; xung quanh đều là núi, trên bạn của đồng chí bên bờ một con suối. Tôi trình bày mục
núi lại là đồng bào dân tộc khác; nếu không tổ chức được cả đích, tôn chỉ của hội. Người bạn đồng chí Khánh đồng ý
đồng bào trên rẻo cao, thì khi bị địch khủng bố có thể gặp xin vào hội. Đồng chí Khánh đánh diêm thắp mấy nén
nhiều khó khăn. Mặt khác, sau này còn phải mở đường về hương và ra bờ suối múc một bát nước, rồi làm lễ ăn thề.
phía Bắc Kạn, Lạng Sơn, như vậy càng cần phải tổ chức Chúng tôi cùng nói: “Chúng tôi tên là… cùng nhau vào hội
đồng bào trên núi. để cùng đồng bào đấu tranh đánh Pháp, đuổi Nhật, giành
Khi bàn với các đồng chí hội viên, mọi người đều độc lập tự do cho nước nhà, mưu hạnh phúc cho con cháu,
nhận thấy vấn đề tổ chức đồng bào trên rẻo cao cần được dù sau này, trong khi đấu tranh có thể bị đế quốc khủng
tiến hành ngay. Một hội viên trung kiên là đồng chí bố thế nào thì cũng một lòng trung thành với hội, không

Trọng Khánh, nói mình có người anh em đồng canh, phản bội, không bỏ hội… Ai trái lời thề thì sẽ như cây
người Mán tiền ở trên xã Cẩm Lý, xin đi tuyên truyền hương này”. Chúng tôi cùng dúng ba nén hương đang cháy
vào hội. Từ bao nhiêu đời nay, bọn phong kiến, đế quốc vào bát nước.
đã tìm mọi cách chia rẽ các dân tộc, gây nên những mối Đồng chí người Mán tiền vào hội đầu tiên tại đây
thù hằn truyền kiếp, nhưng giữa một số người của dân được đặt tên là đồng chí Đồng Minh. Đồng chí Đồng Minh
tộc này với dân tộc khác vẫn có những mối quan hệ mật quen biết rất nhiều bà con trên vùng cao. Qua đồng chí
thiết với nhau. Chúng tôi đồng ý giao cho đồng chí Trọng Đồng Minh, chúng tôi bắt tay vào phát triển phong trào
Khánh đi làm nhiệm vụ này. trên rẻo cao.
Sau mấy lần đi tuyên truyền, vận động, đồng chí Những bản ở trên này thưa thớt, hẻo lánh. Đồng bào
Khánh về báo cáo, người bạn đồng ý vào hội, mời cán bộ Mán tiền rất chất phác. Cách sống của đồng bào giản dị,
lên để kết nạp, nhưng đòi phải làm lễ ăn thề. Tôi hỏi lại còn mang nhiều tập tục, tàn tích của thời kỳ bộ lạc. Kinh
tình hình phong tục và tập quán của đồng bào Mán tiền, tế của đồng bào Mán là một thứ kinh tế tự nhiên. Đồng
nhận thấy sự chia rẽ lừa lọc của bọn thống trị đã gây nên bào tự túc lấy hầu hết mọi nhu cầu sinh hoạt trong gia
giữa các dân tộc một sự nghi kỵ sâu sắc, muốn giải quyết đình, từ cái ăn đến cái mặc. Bà con tự trồng bông, kéo sợi,

73 74