Page 120 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 120

Bị buộc tội “thông với người bội quốc (tức Phan                                      hợp pháp với thực dân, nhận thấy đây là một cơ
                 Bội Châu) và xướng thuyết dân quyền, cùng các                                        hội tốt để tiến hành hoạt động chống Pháp công
                 cuộc khai thương lập học”, Huỳnh Thúc Kháng                                          khai, lại được sự động viên của nhiều nhân sĩ, trí
                 bị  đày ra Côn  Đảo suốt 13 năm, chịu  đựng  đủ                                      thức cùng  các nhà tư sản dân tộc  đương thời,

                 mọi hình thức tra khảo, gông xiềng, nhục hình,                                       Huỳnh Thúc Kháng đã đứng ra ứng cử tại ba hạt
                 cấm cố.                                                                              là Tam Kỳ, Thăng  Bình, Tiên Phước của tỉnh
                     Năm 1921 được ra tù, về quê sinh sống bằng                                       Quảng Nam và trúng cử,  được bầu làm Viện
                 công việc chế tác đồ trang sức từ đồi mồi, nhưng                                     trưởng Viện dân biểu Trung Kỳ.
                 Huỳnh Thúc Kháng vẫn bị chính quyền thực dân                                             Gần một năm sau  khi giữ chức Viện trưởng
                 theo dõi, đe dọa.                                                                    Viện dân biểu Trung Kỳ, nhằm tạo vốn cho những
                     Năm 1923, Khâm sứ Trung  Kỳ Pasquier                                             hoạt  động chính  trị, tháng  4-1927, Huỳnh Thúc
                 (Paxkiê) mời Huỳnh Thúc Kháng ra cộng tác với                                        Kháng thành lập Công ty Huỳnh Thúc Kháng ở Đà
                 chính quyền thực dân, cho giữ một chức quan  ở                                       Nẵng  chuyên ngành in và  báo  chí. Lấy tư cách
                 Viện Bác cổ Huế, tham gia vào việc biên soạn bộ                                      Viện trưởng Viện dân biểu Trung Kỳ, Huỳnh Thúc
                 Hán - Việt tự điển nhưng cụ không nhận.                                              Kháng xin phép xuất bản tờ báo Tiếng dân như là
                     Không ra  làm quan  cho triều  đình Huế,                                         cơ quan ngôn luận của Viện dân  biểu Trung  Kỳ,
                 Huỳnh Thúc Kháng  tiếp tục  ở lại quê hương,                                         nhưng trên thực tế, tờ báo là diễn đàn để đòi một

                 nghiên cứu sách thuốc chữa bệnh cho dân. Năm                                         số quyền tự do, dân  chủ  trong khuôn khổ những
                 1925, nhận ra “gió mây  đổi sắc, dư luận phân                                        cải cách có tính chất tư sản và hợp pháp.
                 vân”, trước tình cảnh  đau khổ của nhân  dân,                                            Trong 27 tháng trên  cương vị là  Viện trưởng
                 Huỳnh Thúc Kháng  nhận thấy không thể ngồi                                           Viện dân biểu Trung Kỳ, Huỳnh Thúc Kháng cùng
                 yên ở ẩn được, mà phải nhập thế, tìm lại nguồn                                       nhóm dân biểu tiến bộ đã tích cực đấu tranh đòi
                 cảm hứng trước việc nước, việc dân như những                                         ban hành hiến pháp, cải tổ bộ máy quan lại, đòi mở
                 năm tháng tuổi trẻ nhiệt thành. Đúng vào lúc đó,                                     rộng quyền hạn của Viện dân biểu, ban bố những
                 ở Trung Kỳ, thực hiện chính sách “ve vãn thuộc                                       quyền tự do dân chủ, chống lại một số chính sách
                 địa”, thực dân Pháp cải tổ Hội đồng tư vấn thành                                     kinh tế - xã hội của thực dân Pháp và Nam triều
                 Viện dân biểu. Vốn có tư tưởng yêu  nước theo                                        như đòi giảm thuế đinh, thuế điền, bỏ độc quyền

                 đường lối cải lương và luôn chủ trương đấu tranh                                     muối rượu, lập sở dinh  điền  để khai khẩn  đất


                                                                 117                                  118
   115   116   117   118   119   120   121   122   123   124   125