Page 121 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 121

Bị buộc tội “thông với người bội quốc (tức Phan   hợp pháp với thực dân, nhận thấy đây là một cơ
 Bội Châu) và xướng thuyết dân quyền, cùng các   hội tốt để tiến hành hoạt động chống Pháp công
 cuộc khai thương lập học”, Huỳnh Thúc Kháng   khai, lại được sự động viên của nhiều nhân sĩ, trí
 bị  đày ra Côn  Đảo suốt 13 năm, chịu  đựng  đủ   thức cùng  các nhà tư sản dân tộc  đương thời,

 mọi hình thức tra khảo, gông xiềng, nhục hình,   Huỳnh Thúc Kháng đã đứng ra ứng cử tại ba hạt
 cấm cố.          là Tam Kỳ, Thăng  Bình, Tiên Phước của tỉnh
 Năm 1921 được ra tù, về quê sinh sống bằng   Quảng Nam và trúng cử,  được bầu làm Viện
 công việc chế tác đồ trang sức từ đồi mồi, nhưng   trưởng Viện dân biểu Trung Kỳ.
 Huỳnh Thúc Kháng vẫn bị chính quyền thực dân   Gần một năm sau  khi giữ chức Viện trưởng
 theo dõi, đe dọa.   Viện dân biểu Trung Kỳ, nhằm tạo vốn cho những
 Năm 1923, Khâm sứ Trung  Kỳ Pasquier   hoạt  động chính  trị, tháng  4-1927, Huỳnh Thúc
 (Paxkiê) mời Huỳnh Thúc Kháng ra cộng tác với   Kháng thành lập Công ty Huỳnh Thúc Kháng ở Đà
 chính quyền thực dân, cho giữ một chức quan  ở   Nẵng  chuyên ngành in và  báo  chí. Lấy tư cách
 Viện Bác cổ Huế, tham gia vào việc biên soạn bộ   Viện trưởng Viện dân biểu Trung Kỳ, Huỳnh Thúc
 Hán - Việt tự điển nhưng cụ không nhận.    Kháng xin phép xuất bản tờ báo Tiếng dân như là
 Không ra  làm quan  cho triều  đình Huế,   cơ quan ngôn luận của Viện dân  biểu Trung  Kỳ,
 Huỳnh Thúc Kháng  tiếp tục  ở lại quê hương,   nhưng trên thực tế, tờ báo là diễn đàn để đòi một

 nghiên cứu sách thuốc chữa bệnh cho dân. Năm   số quyền tự do, dân  chủ  trong khuôn khổ những
 1925, nhận ra “gió mây  đổi sắc, dư luận phân   cải cách có tính chất tư sản và hợp pháp.
 vân”, trước tình cảnh  đau khổ của nhân  dân,   Trong 27 tháng trên  cương vị là  Viện trưởng
 Huỳnh Thúc Kháng  nhận thấy không thể ngồi   Viện dân biểu Trung Kỳ, Huỳnh Thúc Kháng cùng
 yên ở ẩn được, mà phải nhập thế, tìm lại nguồn   nhóm dân biểu tiến bộ đã tích cực đấu tranh đòi
 cảm hứng trước việc nước, việc dân như những   ban hành hiến pháp, cải tổ bộ máy quan lại, đòi mở
 năm tháng tuổi trẻ nhiệt thành. Đúng vào lúc đó,   rộng quyền hạn của Viện dân biểu, ban bố những
 ở Trung Kỳ, thực hiện chính sách “ve vãn thuộc   quyền tự do dân chủ, chống lại một số chính sách
 địa”, thực dân Pháp cải tổ Hội đồng tư vấn thành   kinh tế - xã hội của thực dân Pháp và Nam triều
 Viện dân biểu. Vốn có tư tưởng yêu  nước theo   như đòi giảm thuế đinh, thuế điền, bỏ độc quyền

 đường lối cải lương và luôn chủ trương đấu tranh   muối rượu, lập sở dinh  điền  để khai khẩn  đất


    117           118
   116   117   118   119   120   121   122   123   124   125   126