Page 27 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

chí ở Pari liền được các chính khách ở bên đó tôn “Bản án chế độ thực dân Pháp” mà anh Nguyễn
1
xưng là “Lơ Patơriốttờ Nguyễn” (Le Patriote Khoa Văn đã bí mật cho mượn. Sau này, Võ
Nguyên), tức “Ông Nguyễn Yêu nước”. Tin đó Nguyên Giáp viết trong cuốn sách Những chặng
sớm được truyền về Đông Dương và những bài đường lịch sử: “Lần đầu tiên tôi được đọc một tập
viết của Người. Với anh Giáp, do hoạt động tài liệu có hệ thống về chủ nghĩa cộng sản và chủ
trong điều kiện bí mật, nên chỉ biết qua tài liệu nghĩa quốc tế. Có thể nói là, tư tưởng của chủ
mà chưa được tiếp xúc và quen biết, nhưng tấm nghĩa cộng sản đã được cắt nghĩa lần lần qua
hình người thanh niên mặc Âu phục, đội mũ từng trang sách. Sau đó, tôi trở lại Huế, lần này
phớt, có đôi mắt sáng, kiên nghị, có sức nhìn không phải đi học mà là đi hoạt động cách mạng”.
như thấu suốt mọi tình cảnh của nhân gian thì Vào quãng thời gian tham gia Đảng Tân Việt
anh không thể nào quên. và làm Báo Tiếng Dân ở đất Kinh kỳ, càng tiếp
Nhớ mấy năm về trước, khi đã bị đuổi học vì xúc với những tài liệu, báo chí từ cả nước ngoài
tham gia bãi khóa, về sống vớí gia đình ở An Xá,
gửi về, anh Giáp càng hình dung đến cây bút viết
Võ Nguyên Giáp được Nguyễn Chí Diểu tìm đến
nghị luận và châm biếm sắc sảo Nguyễn Ái Quốc,
nhà, trao cho cuốn sách Chủ nghĩa cộng sản viết
nên anh càng thiết tha được tìm hiểu về con người
bằng tiếng Pháp, in ở Brúcxen, Bỉ, cùng một số tài
lỗi lạc đó. Chưa được tiếp kiến trực tiếp thì cũng
liệu nói về Liên hiệp các dân tộc bị áp bức trên thế
phải đi đến vùng quê nơi đã sinh ra và nuôi lớn
giới và mấy văn bản ghi chép từ các cuộc họp của
Người, để tự cắt nghĩa được phần nào những băn
những người cách mạng Việt Nam ở Quảng Châu
(Trung Quốc), đặc biệt trong đó có bài nói chuyện khoăn, thắc mắc của mình, nhằm giải đáp được
của đồng chí Lý Thụy. Trước khi ra về, đồng chí điều bản thân luôn suy nghĩ: Vì sao nước Nam
Diểu còn mách nhỏ để anh Giáp biết, các tài liệu này lại có được một nhân vật lớn như vậy? Để sau
ấy được chuyển về là do chủ trương và công sức của này, nếu may mắn được gặp Người thì mình sẽ
Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Và, Lý Thụy là mật bớt đi phần nào sự bỡ ngỡ.
danh của Người. Rồi đến một ngày, chàng thư sinh họ Võ thực
Có được số tài liệu ấy, anh Giáp lần lượt mang sự được đến với sông Lam. Cùng với công việc của
ra lùm cây sau vườn, trèo lên chỗ cành rậm, ngồi đoàn thể, chàng còn tới để đòi lại “món nợ” mà
đọc. Cứ sau mỗi đoạn, mỗi chương anh lại liên hệ
___________
đến cách hành văn của Nguyễn Ái Quốc trong tập 1. Bút danh là Hải Triều, nhà lý luận mácxít của Đảng.

24 25