Page 31 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

là Phù Thạch, còn bên tả ngạn là Triều Khẩu, có Nguyễn Thị Quang Thái,... còn phải vươn lên vì
dãy núi Lam Thành đổ bóng. Gọi là Lam Thành nợ nước, thù nhà.
bởi xưa kia đấy là trấn sở của nhà Trần. Về sau Từ hồi Trịnh - Nguyễn phân tranh cho đến hết
(vào thế kỷ XV), tướng giặc Minh là Trương Phụ
thời Tây Sơn, vùng đất mà trấn thủ Nghệ An phải
chiếm đóng. Y cho đắp thêm thành và xây cao cột
kiêm quản đã vào đến sát tận sông Gianh. Như
cờ để chống lại lực lượng kháng chiến của nhà
thế, lịch sử đã ghi nhận một hệ quả nghịch của
Hậu Trần. Nhưng rồi ngược lại, mấy năm sau,
chiến tranh, đó là có một thời, hai con sông Linh
chính nơi này, Lê Lợi đã dùng kế vây thành, diệt
Giang và Lam Thủy đã trở thành cật ruột nối
viện để tiến lên đuổi sạch quân xâm lược Minh,
giải phóng cả nước. Cần nói thêm, ở chặng ấy, nguồn với biển ở dải đất thuộc Bắc miền Trung.
bên hữu ngạn sông còn có làng quê của vị sứ Nhìn non, nhìn nước mà ngẫm nghĩ, thì ra,
thần Nguyễn Biểu, người đã vì nền độc lập của bước đến nơi này, “món nợ” mà chàng thư sinh họ
dân tộc mà dám cả gan ăn cỗ đầu người trước Võ được nhận lại là khúc hát đò đưa:
mặt tướng giặc Minh, dù ngay sau đó ông đã bị Ai biết nác sông Lam răng là trong, răng là đục
chúng sát hại. Từ đấy, Lam Giang thêm rộng Thì biết cuộc đời răng là nhục, răng là vinh.
lòng sau khi nhận thêm các ngòi lạch ở vùng Can Thuyền em lên thác xuống ghềnh,
Lộc, quê hương danh sĩ Nguyễn Thiếp, Thám hoa 1
Nác non là ngãi, là tình... ai ơi! .
Nguyễn Huy Oánh, thân sinh nhà thơ Nguyễn
Thế rồi, khi thấy đôi mắt chàng trai đượm
Huy Tự. Tiếp đến, khi chảy sát dải đất Nghi
buồn, cô gái gợi chuyện, và được nghe kể về
Xuân là quê hương Nguyễn Du, Nguyễn Công
chuyện của gia đình anh thuộc một thời đã xa:
Trứ thì sông hòa vào biển cả. Cần nói thêm, khi
về xuôi, đụng phải núi Hồng Lĩnh thì sông Lam - Trên dòng sông Kiến Giang chảy qua làng An
mở rộng lòng mà ôm lấy thị xã Vinh - Bến Thủy, Xá quê anh, vào mùa lụt của một năm Thìn, nước
một trung tâm kỹ nghệ và thương mại lớn của ngàn tuôn về đột ngột, làm ngập cả cái gác lúa,
khu vực Bắc Trung Kỳ. trong ấy gọi là cái tra. Nước cuốn trôi cả mẹ và chị
Lam Giang cũng như Linh Giang, mỗi khúc gái, tên là Châu. Mẹ nhờ mớ tóc dài cuốn vào bờ
sông, mỗi bến nước còn ghi dấu tài thao lược đuổi tre nên ba cứu được. Còn chị Châu thì mất tích,
giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi của người xưa. Khi
đất nước còn bóng kẻ xâm lăng thì bổn phận của ___________
1. Tiếng địa phương trong câu ca: “răng” là như thế
những người con trai, con gái như Võ Nguyên Giáp,
nào, cớ sao; “nác” là nước.

28 29