Page 104 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

lo¹i tr−êng kh¸c. Yªu cÇu sè mét vÒ kiÕn thøc lµ Nh−ng c¸i vá h×nh thøc Êy kh«ng ®¸ng quan t©m
ph¶i n¾m v÷ng v¨n ph¹m tiÕng Ph¸p ®Ó lµm nhiÒu b»ng c¸i “ruét” cña nhµ tr−êng, mµ nßng cèt
c«ng viÖc hµnh chÝnh. TÊt nhiªn, nh÷ng kiÕn lµ hµng ngò ®èc häc vµ trî gi¸o.
thøc phæ th«ng kh¸c ®Òu ph¶i ®¹t yªu cÇu nhÊt NguyÔn TÊt Thµnh cßn ®−îc ng−êi ta kÓ r»ng,
®Þnh ®Ó trë thµnh nh÷ng c«ng chøc “mÉn c¸n”, cã mét «ng ®èc häc cña tr−êng nµy l¹i nguyªn lµ
phôc vô ®¾c lùc cho “c«ng cuéc khai hãa” cña tï binh cña nghÜa qu©n Hoµng Hoa Th¸m! Y
“n−íc mÑ §¹i Ph¸p” trªn xø së §«ng D−¬ng. ®−îc nghÜa qu©n giam láng, kh«ng cïm, cho lao

D©n HuÕ coi Tr−êng Quèc häc lµ “Thiªn ®−êng ®éng ch©n tay ë vïng nói rõng Yªn ThÕ. Ng−êi
tr−êng häc” bëi nhiÒu lÏ. Tr−íc hÕt, ®©y lµ Tr−êng “anh hïng” ®ã khi ®−îc phãng thÝch ®· ®−îc Nhµ
Quèc häc ®Çu tiªn vµ lín nhÊt ë xø Trung Kú; hai n−íc b¶o hé cÊt nh¾c lªn lµm ®èc häc mét tr−êng
lµ, nã ®−îc sù biÖt ®·i cña chÝnh quyÒn “b¶o hé” lín nhÊt Trung Kú. ThËt lµ mØa mai! Quan ®èc
Ph¸p; ba n÷a lµ, khi häc xong, ai ®Ëu b»ng thµnh
nµy ®· cã cö chØ “rÊt mùc v¨n minh” mµ TÊt
chung sÏ ®−îc nhµ n−íc träng dông.
Thµnh nhí m·i:
TiÕng lµ “Thiªn ®−êng” nh−ng c¬ së vËt chÊt
“T«i cßn nhí mét ng−êi anh em hä t«i muèn
cña nhµ tr−êng th× qu¸ tåi tµn. M¸i tranh cã chç
®−îc vµo mét trong nh÷ng “thiªn ®µng tr−êng häc”
dét n¸t; khi m−a giã, häc trß ph¶i dån l¹i mét
kia, ®· ph¶i ch¹y chät ®ñ kiÓu, göi hÕt ®¬n nµy
phÝa. Ng«i tr−êng nµy nguyªn lµ doanh tr¹i cña
®Õn ®¬n kh¸c cho quan Kh©m sø, cho quan C«ng
®éi lÝnh thñy Hoµng gia ®−îc söa sang l¹i. Ngoµi
sø, cho quan ®èc tr−êng quèc häc, quan ®èc tr−êng
c¸c líp häc cßn cã phßng diÔn thuyÕt, phßng thÝ
tiÓu häc. TÊt nhiªn, ch¼ng ai thÌm tr¶ lêi anh.
nghiÖm... Chung quanh ®Òu th−ng phªn nøa vµ
Mét h«m, anh ®¸nh b¹o mang ®¬n ®Õn xin quan
lîp tranh. ThÕ nh−ng, cæng ngoµi l¹i lîp ngãi víi
®èc, mét ng−êi Ph¸p, phô tr¸ch c¸i tr−êng mµ t«i
tÊm biÓn ch÷ vµng: “Ph¸p tù Quèc häc tr−êng
m«n” (Cæng Tr−êng Quèc häc ch÷ Ph¸p). Riªng ®· ®−îc ®Æc ©n vµo häc tr−íc ®ã Ýt l©u.
tÊm biÓn ®ã còng khiÕn ng−êi ta ph¶i ®¸nh dÊu “Quan ®èc” thÊy anh c¶ gan nh− thÕ, næi
hái vÒ thùc chÊt c¸i tr−êng nµy. BiÓn kÎ b»ng ch÷ khïng qu¸t th¸o: “Ai cho phÐp mµy ®Õn ®©y?”
H¸n, tù giíi thiÖu ®©y lµ tr−êng häc “cña n−íc”, råi xÐ vôn l¸ ®¬n tr−íc nh÷ng cÆp m¾t ng¬ ng¸c
1
nh−ng l¹i gi¶ng d¹y b»ng tiÕng Ph¸p? cña c¶ líp häc” .
Míi vµo tr−êng mµ NguyÔn TÊt Thµnh ®· qu¸ ____________
ng¸n ngÈm cho c¸i “Thiªn ®−êng tr−êng häc” nµy. 1. Hå ChÝ Minh : Toµn tËp, S®d, t.2, tr.108.

101 102