Page 136 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

Năm 1923, tháng 4, tàu của chúng tôi cập bến Lơ cả. Lúc nghe tôi kể chuyện, tàu Pháp chở gạo sang mà dân
Havơrơ. Tôi lại nhảy về Pari tìm đồng chí Nguyễn Ái ta chết đói, đồng chí ngồi lặng một lúc không nói.
Quốc. Sau lần gặp đầu, đi biển cứ nhớ hoài. Lúc bấy giờ, Lần này tôi mới biết bên cạnh buồng Nguyễn Ái Quốc là
phong trào công nhân Pháp vẫn sôi nổi và tiếp tục làn buồng ông luật sư Phan Văn Trường. Đâu ông Trường
sóng đấu tranh. Vùng Lơ Havơrơ có hàng vạn công nhân nhượng đồng chí Nguyễn Ái Quốc thuê lại căn hộ này. Ông
bãi công hàng tháng và có xung đột đổ máu với cảnh sát. Trường là một nhà trí thức yêu nước, cũng muốn tìm hiểu
Ở nước ta, đế quốc Pháp đang đẩy mạnh bóc lột, bần chủ nghĩa cộng sản nhưng ông thiên về sách vở, khác với
cùng hoá nhân dân. Nạn vỡ đê và đói xảy ra liên tiếp, đồng chí Nguyễn Ái Quốc là một nhà lý luận đồng thời là
đồng bào đói rét, phá sản, phải bán mình cho chúng nó, đi
một người thực tiễn đi sâu vào anh em lao động. Tôi có dịp
phu cao su ở Nam Kỳ và Tân Thế Giới. Trong khi đó tàu
gặp ông Trường. Ông ta rất khâm phục đồng chí Nguyễn Ái
của nó cứ kìn kìn hết chuyến này lại chuyến khác chở gạo
Quốc. Ông nói với tôi: Anbe Xarô, nguyên Toàn quyền
của ta sang Pháp. Chúng tôi thấy xót ruột, xót gan. Người
Đông Dương, nay là Bộ trưởng Bộ thuộc địa, trùm thực dân,
mình chết đói, gạo mình nó nẩng đi. Chúng tôi đinh ninh
một hôm gọi anh Nguyễn Ái Quốc đến. Nó giơ bàn tay rồi
phải nói những việc đó với đồng chí Nguyễn Ái Quốc.
nghiến chặt răng, xoay một vòng ra ý bóp nát và bảo anh
Tôi đến phố Gôbơlanh nhưng đồng chí Nguyễn Ái
"Nước Pháp có đủ sức mạnh trừng trị những kẻ chống đối".
Quốc không có nhà. Tôi chạy vào tòa báo gặp đồng chí
Mặc nó dọa, anh Nguyễn Ái Quốc vẫn hoạt động, vẫn
đang nói chuyện với một người da đen lạ mặt. Thấy tôi
chống lại. Nó bèn quay sang mua chuộc vuốt ve anh thì anh
đồng chí tươi cười bắt tay và giới thiệu với tôi đồng chí
độp vào mặt nó: "Tôi không cần "ơn huệ", tôi tự đi làm cũng
Xaigo (Seigho) người Tây Phi đang nói chuyện với đồng
đủ sống, tôi không cần gì hết, tôi chỉ đòi độc lập cho dân tộc
chí. Câu đầu tiên tôi nói là báo cho đồng chí biết là báo
Việt Nam". Anbe Xarô, tên thực dân hét ra lửa ấy bị bẽ mặt,
Người cùng khổ vẫn được anh em chuyển nhiều và đều
đặn về. Đồng chí nghe thấy thế vui mừng lộ rõ trên mặt. ức lắm, nhưng phải chịu. Bên cạnh đồng chí Nguyễn Ái
Đồng chí dặn "Cố gắng làm cho anh em quyết tâm hơn Quốc là nhân dân các nước thuộc địa, nhất là nhân dân
nữa". Rồi đồng chí dẫn tôi về nhà, hỏi thăm sức khỏe của Pháp và Đảng Cộng sản Pháp, nó dám đụng vào đồng chí
tôi và anh em làm tàu ở Lơ Havơrơ và lại hỏi thăm tình Nguyễn Ái Quốc à?

hình nơi chúng tôi mới đi qua và tình hình trong nước. Tàu đi biển luôn. Xa Pari, thỉnh thoảng tôi lại viết thư
Thái độ ân cần tha thiết của đồng chí như một người anh gửi đồng chí Nguyễn Ái Quốc. Một lần tôi viết thư hỏi

133 134