Page 91 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 91
"nh©n kiÖt". N¬i ®©y, ®êi qua ®êi, v¨n häc d©n giái. T− t−ëng thiÒn chñ yÕu lµ vÞ tha, cøu khæ,
gian truyÒn miÖng phong phó c¶ h×nh thøc lÉn còng lµ mét nh©n v¨n bæ sung cho nh©n nghÜa
néi dung. NguyÔn ¸i Quèc sinh ra vµ lín lªn nh− Nho gi¸o. V¶ ch¨ng, míi ®ã cuéc khëi nghÜa ¸o
®−îc t¾m géi trong m«i tr−êng x· héi v¨n hãa Êy. vµng Phó Yªn nh¾c nhë r»ng ®¹o Khæng, ®¹o
Råi ®i víi cha vµo kinh. Víi tÝnh cÇn häc di PhËt cã ®iÓm gièng nhau trong sù nghiÖp chung
truyÒn, víi trÝ nhí th«ng minh ®Æc biÖt, NguyÔn cøu d©n ®é thÕ.
¸i Quèc tiÕp thu nÒn quèc häc ViÖt Nam ®· ph¸t VËy, NguyÔn TÊt Thµnh sang ¢u n¨m 21 tuæi,
triÓn tíi møc cao nhÊt tr−íc giê trªn c¸c mÆt lÞch mang theo mét c¸i vèn v¨n hãa quèc häc vµ §«ng
sö, triÕt lý, v¨n ch−¬ng c¶ b¸c häc lÉn d©n gian. ph−¬ng ®¸ng kÓ. Nh− thÓ ruéng ®ång ®· cã n−íc
ChÝnh c¸i tói kh«n ngµn ®êi ®ã sÏ gióp cho tr−íc khi n−íc s«ng d©ng lªn.
NguyÔn ¸i Quèc tha h−¬ng mµ kh«ng tha hãa, l¹i Sang ¢u, bëi cã ý thøc t×m ®−êng tiÕn thñ tèi
s¸ng t¹o ®−îc víi s¾c th¸i ViÖt Nam khã lÉn lén. −u h¬n lµ bëi bÞ t×nh cê x« ®Èy, NguyÔn ¸i Quèc
Nh− lêi Chu Kh¶o §×nh, ®¹o Khæng tr−íc hÕt kh«ng häc ë tr−êng mµ tù häc, häc ë b¹n, häc
lµ ®¹o nh©n. Nh©n ¸i lµ lêi d¹y lín cña th¸nh trong quÇn chóng lao ®éng. M−în tµu bu«n lµm
hiÒn. Nhê häc kh«ng cèt ®Ó ®i thi, NguyÔn ¸i ph−¬ng tiÖn, NguyÔn ¸i Quèc ®i quan s¸t kh¾p
Quèc cã thÓ dµnh cho m×nh mét kho¶ng lÒ réng ®Ó c¸c bÕn c¶ng §Þa Trung H¶i, c¶ hai bê §¹i T©y
suy xÐt, nhÊt lµ khi "t©n th−" b¾t ®Çu vµo. Ng−êi D−¬ng, råi ®Þnh c− ë hai kinh thµnh phån hoa:
ta nhËn thÊy NguyÔn ¸i Quèc - Hå ChÝ Minh Lu©n §«n cña Anh vµ Pari cña Ph¸p. NguyÔn
trong khi tr©n träng víi th¸nh hiÒn th× kh«ng ¸i Quèc häc tËp Washington mµ cµng thÝch
chÞu mßn b¸nh xe mãng ngùa ®i khuyÕn thiÖn Lincoln cña Hoa Kú, häc tËp Tuyªn ng«n nh©n
v−¬ng hÇu, nh−ng ng−êi ta còng khã thÊy Cô Hå quyÒn vµ d©n quyÒn. Chñ nghÜa nh©n v¨n T©y
kh−íc tõ dï mét chót nh©n nghÜa cña c¸c hiÒn ph−¬ng cËn ®¹i cho dÇu h¹n chÕ còng më mét
triÕt §«ng ph−¬ng. H¸n häc cã mét vÞ trÝ lín trong kho¶ng ch©n trêi.
t©m hån cña NguyÔn ¸i Quèc - Hå ChÝ Minh. X−a N¾m ch¾c tiÕng Anh, tiÕng Ph¸p vµ vÒ sau mét
kia v¨n hãa Hy - La còng tõng ®ãng vai trß Êy ®èi sè tiÕng n÷a, cã ®ñ ®iÒu kiÖn ngo¹i ng÷ mµ ¡ngghen
víi c¸c vÜ nh©n thêi Phôc sinh ch©u ¢u. nghiªm kh¾c ®ßi hái ë mçi nhµ khoa häc, NguyÔn
NguyÔn ¸i Quèc tõng häc c¶ ë kinh th−. Kh«ng ¸i Quèc nhanh chãng tiÕp thu tinh hoa cña v¨n
khÝ t− t−ëng Lam Hång lµ kh«ng khÝ thuÇn Nho. minh ¢u - Mü, héi nhËp víi v¨n minh §«ng
Kh«ng khÝ t− t−ëng kinh th− lµ kh«ng khÝ Nho ph−¬ng vµ ViÖt Nam. Tuy vËy, mÆc dï lÞch sö cËn
PhËt. HuÕ, nhiÒu chïa lín, kinh luËn ®ñ, s− t¨ng ®¹i T©y ph−¬ng rÊt phong phó, NguyÔn ¸i Quèc
89 90
