Page 103 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 103

tước bỏ. Không cam chịu làm nô lệ, các phong trào đấu tranh yêu nước của nhân
                      dân Việt Nam liên tiếp nổ ra, từ phong trào Cần Vương, Văn Thân đến cuộc
                      khởi nghĩa nông dân Yên Thế; từ phong trào Đông Du, Đông Kinh Nghĩa Thục,

                      Duy Tân đến phong trào chống thuế ở Trung Kỳ và rất nhiều các cuộc đấu tranh
                      của quần chúng cuối cùng đều bị dìm trong bể máu.
                            Những năm tháng đó, không chỉ sống ở xứ Nghệ, Nguyễn Tất Thành còn
                      được sống ở kinh thành Huế. Người không chỉ được học chữ Hán, bước đầu làm
                      quen với thời đại qua những sách “Tân thư”, “Tân văn” bằng tiếng Hán; được
                      nghe các thầy giảng giải về nền dân chủ và văn minh phương Tây mà khi theo
                      học lớp dự bị (préparatoire) ở Trường tiểu học Pháp - bản xứ ở thành phố Vinh
                      trước đó, lần đầu tiên Nguyễn Tất Thành đã được tiếp xúc với khẩu hiệu Tự do -
                      Bình đẳng - Bác ái nổi tiếng của cách mạng tư sản Pháp 1789. Sau này, Người
                      kể lại với nhà văn Liên Xô Ôxíp Manđenxtam rằng: “Khi tôi độ mười ba tuổi,
                      lần  đầu  tiên  tôi  được  nghe  ba  chữ  Pháp:  Tự  do,  Bình  đẳng,  Bác  ái.  Đối  với
                      chúng tôi, người da trắng nào cùng là người Pháp. Người Pháp đã nói thế. Và từ

                      thuở ấy, tôi rất muốn làm quen với nền văn minh Pháp, muốn tìm xem những gì
                                                        1
                      ẩn giấu đằng sau những chữ ấy” .
                            Trong bối cảnh sớm bị mất mẹ và người em ruột khi mới hơn 10 tuổi đầu,
                      Nguyễn Tất Thành không chỉ chịu ảnh hưởng bởi các phong trào đấu tranh yêu
                      nước của nhân dân ta (cuộc khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh
                      đạo, cuộc khởi nghĩa nông dân do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo, mang “nặng cốt
                      cách phong kiến” dù cốt cách đó có chiều dày hàng ngàn năm; phong trào Đông
                      Du  của  Phan  Bội  Châu,  phong  trào  Duy  Tân  của  Phan  Chu  Trinh…theo  lập
                      trường dân chủ tư sản Việt Nam - một nước thuộc địa nửa phong kiến và tính
                      không triệt để của nó) liên tiếp nổ ra và thất bại mà Người còn suy tư, “sớm hiểu

                      biết và rất đau xót trước cảnh thống khổ của đồng bào”.
                            Nhờ ảnh hưởng của những thầy giáo tân học và được tiếp xúc với báo chí
                      tiến bộ, ý muốn đi sang phương Tây để tìm hiểu tình hình các nước và học hỏi
                      thành tựu văn minh nhân loại đã từng bước lớn dần lên trong tâm trí của Nguyễn
                      Tất  Thành.  Trăn  trở  về  con  đường  cứu  nước,  lại  được  cộng  hưởng  bởi  bầu
                      không khí yêu nước, cảnh thực dân Pháp chém giết người yêu nước, đàn áp các
                      cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta trong bể máu và những bất công diễn ra thường
                      ngày… Nguyễn Tất Thành dường như đã hiểu được những hạn chế của các vị
                      tiền bối trong việc không nhận thức đúng, đầy đủ những yêu cầu cấp bách của
                      lịch sử đất nước; chưa tìm ra được một con đường đi đúng để các phong trào đấu
                      tranh yêu nước giành được thắng lợi; đồng thời cũng không thể quy tụ sức mạnh
                      của quần chúng nhân dân trong cuộc đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng. Trong

                      khi đó, giai cấp phong kiến với hệ tư tưởng phong kiến đã hết vai trò lịch sử, còn

                      __________
                            1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t.1, tr.461.


                                                               101
   98   99   100   101   102   103   104   105   106   107   108