Page 134 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

NHẬN THỨC VỀ SỰ KIỆN LỊCH SỬ NGÀY 5/6/1911

BẾN CẢNG NHÀ RỒNG - SÀI GÒN

LÊ HOÀI NAM
Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh

Sách Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử của Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật,
xuất bản năm 2016, trang 29 có ghi: “Ngày 5 tháng 6 năm 1911, Nguyễn Tất
Thành từ bến cảng Nhà Rồng, thành phố Sài Gòn (nay là Thành phố Hồ Chí

Minh) rời Tổ quốc đi sang Pháp”.
Nhiều tài liệu, sách vở giải thích đó là ngày Người ra đi tìm đường cứu
nước. Một chuyến đi cũng giống như hàng trăm ngàn chuyến đi khác của từng
con người cụ thể. Nhưng sự thật thì không đơn giản như vậy. Từ ngày 5/6/1911
ấy đến nay đã 110 năm. Lịch sử của 110 năm qua đã làm sáng tỏ ý nghĩa của sự
kiện lịch sử nói trên, sự kiện ngày 5/6/1911.

1. Quyết định sáng tạo đầu tiên trên con đường cách mạng

1.1. Như là một sự kiện mang tính tất yếu lịch sử
Để có thể hiểu được rằng sự kiện ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành rời
bến cảng Sài Gòn (nay là Thành phố Hồ Chí Minh) ra nước ngoài không phải là

chuyện có tính ngẫu nhiên mà có tính tất yếu lịch sử, trước hết, cần phải trở lại
lịch sử của dân tộc thời gian cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX.
1
Kể từ năm 1883 , triều đình nhà Nguyễn chính thức thừa nhận sự xâm
chiếm và thống trị của thực dân Pháp đối với Việt Nam. Nhưng lịch sử dân tộc
lại chưa bao giờ chấp nhận sự đô hộ của ngoại bang. Chính vì thế có phong trào
Cần Vương, có cuộc khởi nghĩa do Hòang Hoa Thám đứng đầu ở rừng núi Yên
Thế, có Hội Duy tân và phong trào Đông Du do Phan Bội Châu tổ chức, có
phong trào Duy Tân do Phan Châu Trinh đứng đầu, có hoạt động của Đông
Kinh Nghĩa Thục, có phong trào chống thuế năm 1908… Nhưng tất cả đều thất

__________
1. Điều số 1 Hiệp ước Harmand ký ngày 25/8/1883 (tức ngày 23/7 Âm lịch) tại Tòa Công sứ
Pháp ở Huế nêu: “An Nam công nhận và chấp nhận chế độ bảo hộ của Pháp….”. Theo Nguyễn Xuân
Thọ, Bước đầu của sự thiết lập hệ thống thuộc địa Pháp ở Việt Nam (1858-1897), Nxb. Hồng Đức, Hà
Nội, 2017, tr. 602.

132