Page 135 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

bại, tất cả đều bị thực dân Pháp dìm trong máu. Thời điểm lịch sử đó, Nguyễn
Tất Thành lớn lên và đi học đã thấm vào người nhiệt huyết cứu nước, cứu dân
của cha anh. Anh nhận thấy những cuộc khởi nghĩa, những phong trào cứu nước

sục sôi trong lòng dân tộc thời ấy đã không cứu được đất nước. Phong trào Đông
Du trông chờ nước Nhật da vàng cũng không mang lại hiệu quả. Phải ra nước
ngoài tìm một phương thức mới để cứu nước và phải đi về hướng trời Tây. Thế
là, Nguyễn Tất Thành rời Tổ quốc ra đi tìm một hướng cứu nước mới. Sự kiện
ngày 5/6/1911 được lịch sử xác nhận như là một sự tất yếu.

1.2. Những địa danh liên quan mật thiết với sự kiện ngày 5/6/1911

Có nhiều địa danh trên đất nước ta có quan hệ mật thiết với sự kiện ngày
5/6/1911 như Nghệ An - nơi ra đời của Nguyễn Sinh Cung; Bình Khê (Bình
Định) - nơi Nguyễn Tất Thành đến thăm Cụ thân sinh Nguyễn Sinh Sắc; trường
Dục Thanh (Phan Thiết) - nơi Nguyễn Tất Thành dạy học trước khi đến Sài Gòn
để ra nước ngoài.... Nhưng có hai địa danh liên quan nhiều nhất với sự ra đi của
Nguyễn Tất Thành ngày 5/6/1911, đó là Cố đô Huế và Sài Gòn (nay là Thành
phố Hồ Chí Minh).

Cố đô Huế, nơi Nguyễn Tất Thành có quyết định dứt khoát phải ra
nước ngoài thì mới mong có thể tìm thấy được con đường cứu nước có hiệu
quả
Tài liệu của nhiều nhà nghiên cứu cho biết hướng ra nước ngoài của
Nguyễn Tất Thành trước hết là nước Pháp. Để có thể hiểu được quyết định
sang Pháp của Nguyễn Tất Thành, phải xem xét quyết định đó được hình thành
ở giai đoạn nào của sự phát triển về tuổi tác, tâm lý, trình độ chung của người
thanh niên ấy. Và điều quan trọng là phải căn cứ vào chính hồi ức của Chủ tịch
Hồ Chí Minh.
Nói chuyện với nhà báo, nhà thơ Liên Xô Osip Mandelstam, Nguyễn Ái

Quốc kể: “Lần đầu tiên tôi được nghe ba chữ Pháp: Tự do, Bình đẳng, Bác ái.
Đối với chúng tôi, người da trắng nào cũng là người Pháp. Người Pháp đã nói
thế. Và từ thuở ấy, tôi rất muốn làm quen với nền văn minh Pháp, muốn tìm xem
1
những gì ẩn đằng sau nhữngchữ ấy” .
Như vậy quyết định ra nước ngoài, trước hết là nước Pháp đã được hình
thành trong tư duy của Nguyễn Tất Thành từ tuổi 15 đến 21 của Người, và được
hình thành từ khi Người biết đến lịch sử Cách mạng 1789 của nước Pháp, nói
chính xác hơn từ khi Người biết đến tư tưởng “Tự do, Bình đẳng, Bác ái” của
2
“cuộc cách mạng vĩ đại này” .
Vậy từ khi nào Nguyễn Sinh Cung-Nguyễn Tất Thành thực sự tiếp xúc với

__________
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 1, tr. 461.
2. Lênin gọi Cách mạng Pháp 1789 là “Cuộc Cách mạng vĩ đại”.

133