Page 186 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Mãi đến năm 1953, Xa Khai mới gặp được ống tre cất kỹ để lúc nhớ Cụ Hồ đem ra nhìn cho
người cán bộ đầu tiên tên là Ra La đến bắt liên thỏa cái dạ. Về phần mình cũng vậy, Xa Khai cất
lạc, xây dựng cơ sở. Mừng quá, Xa Khai đang ống muối Cụ Hồ kỹ lắm, lúc thì để trên hang đá,
cầm cái ní nơi tay cắm phập xuống đất, ôm trên núi cao, lúc thì nhét trong mái tranh phía
chầm Ra La, hai hàng nước mắt trào ra như hai trên giàn bếp. Có lẽ giấu trên giàn bếp lâu hơn,
con suối: nên lúc bấy giờ ống tre phủ một lớp khói đen hun.
- Dân làng mình ơi, cán bộ của Cụ Hồ đây rồi! Cũng như tấm ảnh, mất gì thì mất, Xa Khai
Nhưng rồi Xa Khai buông Ra La ra, đứng tách không bao giờ để mất muối của Cụ Hồ. Cả những
ra một bên, ngó trân trân người anh từ đầu đến lúc bị giặc lùng, dẫu đói cơm, lạt muối giữa rừng,
chân như để tìm cái gì. Biết ý và để làm tin, Ra La Xa Khai cũng không lấy ra ăn.
tặng Xa Khai một tấm ảnh Cụ Hồ nho nhỏ rất
đẹp. Tấm ảnh chụp lúc Cụ đang làm việc trong *
một căn nhà lá ở chiến khu Việt Bắc. Từ đó, núi * *
rừng đã năm lần thay đổi, nhưng tấm ảnh được Awây Bê và chín người con đến đứng quây
Xa Khai bọc kín trong giấy bóng, màu mực vẫn quần bên Xa Khai thành một vòng. Xa Khai đưa
còn tươi và sáng. Trong cuộc càn quét gom dân mắt nhìn vợ con một lượt, chậm chạp nói:
của Mỹ - Diệm, Xa Khai bị mất hết ché, mã la, - Awây Bê và các con, tui chắc không còn sống
cóng đồng, kiềng bạc nhưng không bao giờ Xa đến ngày được gặp mặt Cụ Hồ như cái bụng tui
Khai để mất tấm ảnh Cụ Hồ. mong muốn. Tức quá chừng, nhưng thôi, mai sau
Còn muối thì cũng là muối Cụ Hồ. Năm 1954, khi đồng bào mình làm cách mạng giành được hết
sau ngày hòa bình lập lại, lúc sắp xếp cho dân nước, Cụ Hồ có vô thăm miền Nam, nhờ Awây Bê
làng làm ăn theo tình hình mới, Xa Khai nhận và các con nhắn giùm cái lời của tui chúc Cụ khỏe
được muối của Cụ Hồ gửi cho. Cán bộ nói với Xa cái tay, cái chân và sống miết như cây pinoh trong
Khai: “Đó là cái bụng thương nhớ của Cụ Hồ gởi rừng Hamađa mình.
đồng bào Ra-glai”. Xa Khai cảm động đến rơi nước Xa Khai ngừng nói, lần tay cầm tấm ảnh giơ
mắt. Thế là Cụ Hồ không quên người Ra-glai. Lúc lên trước mặt vợ con rồi tiếp:
sắp bước vào cuộc đấu tranh gian khổ với giặc, Xa - Cụ Hồ thương người Thượng mình lắm. Cụ
Khai đem chia cho dân làng mỗi người một nhúm. nói đồng bào Kinh, Thượng là anh em một nhà,
Người nào cũng không ăn. Người nào cũng bỏ vào cùng một mẹ, một cha sinh ra, nhưng vì người

183 184