Page 109 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 109

3. Tinh thần “thép” của văn học, nghệ thuật                                      luôn đối diện với hiểm nguy, Chủ      tịch Hồ  Chí

                     Tinh thần “thép” hay chất “thép” trong thơ mà                                    Minh đã sáng tác tập thơ nổi tiếng Nhật ký trong
                                                                                                                                ậ
                                                                                                                                                 ấ
                                                                                                                          ệ
                 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bàn đến trong bài Cảm                                        tù. Ở   đ ó, đ ói  rét,  b nh  t t  không  làm  m t đ i  s ự
                 tưởng đọc “Thiên gia thi” là sự tiếp nối quan điểm                                   nhạy cảm của tâm hồn thi sĩ. Bác vẫn ung dung
                                                               ệ
                                                    ệ
                 c ủ a  Ch ủ  t ch  H ồ  Chí  Minh  v ề  vi c  th c  hi n  s ứ                        tự  tại thưởng nguyệt, ngắm hoa: “Người ngắm
                                                         ự
                            ị
                                                                  ậ
                                                ế
                                                             ặ
                 mệnh của người nghệ     sĩ -  chi n  s ĩ  trên  m t  tr n                            trăng soi ngoài cửa sổ/Trăng nhòm khe cửa ngắm
                                                                                                                                 ẫ
                                                                                                                                                 ị
                                                                                                                                                     ố
                 văn hóa, nghệ thuật:                                                                 nhà thơ”  (Ngắm trăng),   v n  dõi  theo  nh p  s ng
                     “Thơ xưa thường chuộng thiên nhiên đẹp,                                          của vạn vật tự   nhiên, hoa nở, hoa tàn: “Hương
                     Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông;                                          hoa bay thấu vào trong ngục/Kể     với tù nhân nỗi
                                                                                                                                         ẫ
                                                                                                                                              ả
                     Nay ở trong thơ nên có thép,                                                     bất bình” (Cảnh chiều hôm)...     V n  c m   thông,
                     Nhà thơ cũng phải biết xung phong” .                                             chia sẻ  trước những thân phận nhỏ   bé, bất hạnh:
                                                          1
                                                                                                                           ắ
                                                                                                                                                  ắ
                                                                                                                                                      ầ
                                                    ầ
                                                        ủ
                     “Thép” ở   đ ây  chính  là  tinh  th n  c a  v n  h c,                           “Anh ở  trong  song  s t/Em ở  ngoài  song  s t/G n
                                                                  ọ
                                                             ă
                                                                  ĩ
                                                ủ
                                                      ư
                                            ấ
                 ngh ệ  thu t  và  là  khí  ch t  c a  ng ờ i  ngh ệ  s -                             nhau chỉ   tấc gang/Mà cách nhau trời vực”      (Vợ
                           ậ
                 chiến sĩ.                                                                            người bạn tù đến nhà lao thăm chồng)... Tự     biết
                     Tinh thần “thép” trước hết là bản lĩnh, lập                                      sưởi ấm tâm hồn mình qua ánh than hồng bếp lửa
                          ủ
                 tr ờ ng  c a  ng ờ i  chi n  s ĩ  trên  m t  tr n  v n  hóa:                         trong đêm: “Cô em xóm núi xay ngô tối/Xay hết, lò
                   ư
                                                             ă
                                       ế
                                                    ặ
                                ư
                                                        ậ
                 Không dao động, không phai nhạt lý tưởng, không                                      than đã rực hồng” (Chiều tối)...
                                                                                                              ậ
                                                                                                                                               ợ
                                                                                                                              ư
                                                                                                                                                      ủ
                                                                                                                   ư
                                                                                                                                       ả
                 đánh mất niềm tin vào những điều chân chính,                                            V ề  l p  tr ờ ng,  t ư  t ở ng,  ph i đ ặ t  l i  ích  c a
                 đẹp đẽ, dẫu trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất. Do                                     kháng chiến, của Tổ   quốc, của nhân dân lên trên
                                                                                                                  ế
                                                                                                                                    ầ
                                                                                                                                                       ế
                                                                                                                                               ạ
                                                                                                             ư
                                                           ầ
                                           ả
                        ấ
                                                   ộ
                 đ ó,  ch t  “thép”  không  ph i  là  m t  yêu  c u  chính                            h ế t,  tr ớ c  h t. Đ ó  là  tinh  th n  cách  m ng  quy t
                                                                                                                                                       ố
                                                                                                                                       ă
                                                                                                       ệ
                                                                                                                ệ
                                                                                                                        ạ
                                                                                                                             ộ
                 trị  trước mắt, không phải là một điều áp đặt từ                                     li t  và  tri t đ ể .  T i  H i  ngh ị  v n  hóa  toàn  qu c
                 bên ngoài. Chất “thép” vốn là yêu cầu từ bản chất                                    lần thứ  hai, tháng 7/1948, thay mặt Đảng ta,
                 bên trong của văn học, nghệ     thuật chân chính.                                    đồng chí Trường Chinh đã trình bày bản báo cáo
                                                                                                               ĩ
                                                                                                                            ă
                                                                                                                                       ệ
                 Chủ   tịch Hồ  Chí Minh chính là một minh chứng                                      Ch ủ  ngh a  Mác  và  v n  hóa  Vi t  Nam, trong đó
                 sống động nhất cho tinh thần thép, khí chất thép                                     nhấn mạnh: “Muốn phục vụ       loài người, phục vụ
                                    ế
                                                        ả
                                        ĩ
                 của nhà thơ -   chi n  s .  Trong  hoàn  c nh  tù đ ày,                              dân tộc, góp một phần vào lịch sử tiến hóa, những
                 _____________                                                                        chiến sĩ  văn hóa phải đứng trên lập trường cách
                     1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.3, tr.451.                                      mạng, lập trường của chủ nghĩa hiện thực xã hội
                                                                 107                                  108
   104   105   106   107   108   109   110   111   112   113   114