Page 110 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 110

3. Tinh thần “thép” của văn học, nghệ thuật  luôn đối diện với hiểm nguy, Chủ  tịch Hồ  Chí

 Tinh thần “thép” hay chất “thép” trong thơ mà  Minh đã sáng tác tập thơ nổi tiếng Nhật ký trong
                                           ậ
                                                            ấ
                                      ệ
 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bàn đến trong bài Cảm  tù. Ở   đ ó, đ ói  rét,  b nh  t t  không  làm  m t đ i  s ự
 tưởng đọc “Thiên gia thi” là sự tiếp nối quan điểm  nhạy cảm của tâm hồn thi sĩ. Bác vẫn ung dung
 ệ
 ệ
 c ủ a  Ch ủ  t ch  H ồ  Chí  Minh  v ề  vi c  th c  hi n  s ứ  tự  tại thưởng nguyệt, ngắm hoa: “Người ngắm
 ự
 ị
 ậ
 ế
 ặ
 mệnh của người nghệ  sĩ -  chi n  s ĩ  trên  m t  tr n  trăng soi ngoài cửa sổ/Trăng nhòm khe cửa ngắm
                                             ẫ
                                                             ị
                                                                 ố
 văn hóa, nghệ thuật:  nhà thơ”  (Ngắm trăng),  v n  dõi  theo  nh p  s ng
 “Thơ xưa thường chuộng thiên nhiên đẹp,  của vạn vật tự  nhiên, hoa nở, hoa tàn: “Hương
 Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông;  hoa bay thấu vào trong ngục/Kể  với tù nhân nỗi
                                                     ẫ
                                                          ả
 Nay ở trong thơ nên có thép,  bất bình” (Cảnh chiều hôm)...  V n  c m  thông,
 Nhà thơ cũng phải biết xung phong” .  chia sẻ  trước những thân phận nhỏ  bé, bất hạnh:
 1
                                       ắ
                                                              ắ
                                                                  ầ
 ầ
 ủ
 “Thép” ở   đ ây  chính  là  tinh  th n  c a  v n  h c,  “Anh ở  trong  song  s t/Em ở  ngoài  song  s t/G n
 ọ
 ă
 ĩ
 ủ
 ư
 ấ
 ngh ệ  thu t  và  là  khí  ch t  c a  ng ờ i  ngh ệ  s -  nhau chỉ  tấc gang/Mà cách nhau trời vực”  (Vợ
 ậ
 chiến sĩ.        người bạn tù đến nhà lao thăm chồng)... Tự     biết
 Tinh thần “thép” trước hết là bản lĩnh, lập  sưởi ấm tâm hồn mình qua ánh than hồng bếp lửa
 ủ
 tr ờ ng  c a  ng ờ i  chi n  s ĩ  trên  m t  tr n  v n  hóa:  trong đêm: “Cô em xóm núi xay ngô tối/Xay hết, lò
 ư
 ă
 ế
 ặ
 ư
 ậ
 Không dao động, không phai nhạt lý tưởng, không  than đã rực hồng” (Chiều tối)...
                         ậ
                                                          ợ
                                         ư
                                                                  ủ
                               ư
                                                   ả
 đánh mất niềm tin vào những điều chân chính,  V ề  l p  tr ờ ng,  t ư  t ở ng,  ph i đ ặ t  l i  ích  c a
 đẹp đẽ, dẫu trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất. Do  kháng chiến, của Tổ  quốc, của nhân dân lên trên
                              ế
                                                ầ
                                                                   ế
                                                          ạ
                        ư
 ầ
 ả
 ấ
 ộ
 đ ó,  ch t  “thép”  không  ph i  là  m t  yêu  c u  chính  h ế t,  tr ớ c  h t. Đ ó  là  tinh  th n  cách  m ng  quy t
                                                                   ố
                                                  ă
                   ệ
                            ệ
                                    ạ
                                         ộ
 trị  trước mắt, không phải là một điều áp đặt từ  li t  và  tri t đ ể .  T i  H i  ngh ị  v n  hóa  toàn  qu c
 bên ngoài. Chất “thép” vốn là yêu cầu từ bản chất  lần thứ  hai, tháng 7/1948, thay mặt Đảng ta,
 bên trong của văn học, nghệ  thuật chân chính.  đồng chí Trường Chinh đã trình bày bản báo cáo
                           ĩ
                                        ă
                                                  ệ
 Chủ  tịch Hồ  Chí Minh chính là một minh chứng  Ch ủ  ngh a  Mác  và  v n  hóa  Vi t  Nam, trong đó
 sống động nhất cho tinh thần thép, khí chất thép  nhấn mạnh: “Muốn phục vụ  loài người, phục vụ
 ế
 ả
 ĩ
 của nhà thơ -  chi n  s .  Trong  hoàn  c nh  tù đ ày,  dân tộc, góp một phần vào lịch sử tiến hóa, những
 _____________    chiến sĩ  văn hóa phải đứng trên lập trường cách
 1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.3, tr.451.  mạng, lập trường của chủ nghĩa hiện thực xã hội
 107              108
   105   106   107   108   109   110   111   112   113   114   115